OECD Multilingual Summaries

Nanotechnology and Tyres

Greening Industry and Transport

Summary in Turkish

Nanoteknoloji ve Oto Lastikleri

Yeşil bir Endüstri ve Ulaşım için

Türkçe Özet

Araç talebinin 2030 yılına kadar ikiye katlanması bekleniyor ve bu durum ulaşım sektörünün sürdürülebilirliği üzerinde muazzam bir baskı yaratıyor. Böyle bir artışı yöneterek, çevre, toplum ve ekonomi üzerindeki aşırı etkisini önlemek için bir dizi önlemler alınması gerekli. Bu önlemler, örneğin şunları içerebilir: Toplu taşımacılık hizmetlerini arttırarak kişisel araçların kullanımının azaltılması, daha çevre dostu araçlar geliştirilmesi ve daha sürdürülebilir oto lastikleri sunulması. Gerçekten de, üretiminde doğal kaynakların büyük miktarlarda kullanılması (örneğin, doğal kauçuk ve fosil yakıtlardan elde edilen sentetik kauçuk) ve oto lastiklerinin yuvarlanma direncinin araçların yakıt tüketimindeki etkisi nedeniyle oto lastikleri, ulaşım sektörünün genel çevre etkisine önemli oranda katkıda bulunur.

Günümüzde oto lastiklerinin sürdürülebilirliğini artırmak için yeni teknolojik çözümler araştırılıyor ve nanoteknoloji, bu amaca katkıda bulunabilecek teknolojilerin başında geliyor. Oto lastiklerinin üretiminde nanomalzemelerin kullanılmasının, ürünün tüm ömrü boyunca oto lastiklerinin sürdürülebilirliğini arttırması bekleniyor. Yeni nanomalzemeler, ıslak zemine tutunma kabiliyetini ve mevcut güvenlik seviyelerini korurken, yuvarlanma direncini (dolayısıyla da yakıt tüketimini) azaltma ve yıpranma direncini (dolayısıyla da oto lastiğinin ömrünü) arttırma potansiyeline sahip. Ama oto lastiklerinde nanoteknolojinin kullanılmasının politik sonuçlarının birçoğu hala belirsiz. Özellikle, çevre, sağlık ve güvenlik (EHS) riskleri ile ilgili belirsizlik devam ediyor ve bu riskleri iyi bir şekilde değerlendirmek üzere nanoteknolojinin oto lastiklerinin üretiminde kullanımı için özel risk değerlendirme çerçeveleri mevcut değil.

Temel bulgular ve mesajlar

Yeni nanomalzemeler, gelecekte oto lastik endüstrisinin sürdürülebilirliğine ve kaynak verimliliğine katkıda bulunabilecek yenilikler için ümit verici olanaklar sunuyor. Ancak, EHS risklerine ilişkin belirsizliğin, piyasaya yakın yeni nanomalzemelerin bazıları için bile, oto lastiklerinin üretimde yeni nanomalzemelerin geliştirilmesi konusunda başlıca ve sürekli bir kaygı kaynağı oluşturduğu görülüyor. EHS risklerinin tanımlanmasındaki güçlükler, nanoteknolojileri düzenleme şeklinde belirsizliğe yol açıyor ve bu da tüm geliştirme aşamalarında yenilik çalışmalarını etkiliyor.

Jenerik EHS iyi uygulama kılavuzu, EHS risklerinin değerlendirilmesinde oto lastik endüstrisi için bir başlangıç noktası işlevi görebilirse de, oto lastiklerinin üretiminde nanomalzemelerin kullanılmasına ilişkin risklerin değerlendirilmesi için endüstri özelinde bir kılavuzun olmaması, önemli bir boşluk oluşturuyor. Bu boşluğu doldurmak için, bu çalışma kapsamında, özel olarak nanomalzemelerin oto lastiklerinde katkı maddesi olarak kullanılmasına ilişkin risk yönetim stratejileri ya da tesis veya şirket özelinde risk değerlendirmeleri hazırlanmasında kullanılabilecek bir risk yönetim çerçevesi geliştirildi.

Endüstriye özgü bu kılavuz boşluğunun nanoteknoloji kullanan öbür endüstri sektörlerini de etkilediği görülüyor. Muhtemelen bir sonraki adım, diğer sektörlerde yeni nanomalzemelerin daha etkin bir şekilde uygulamaya konmasını sağlamaya yönelik, endüstriye özgü başka kılavuzlar hazırlanması olabilir.

Oto lastiklerinin üretiminde yeni nanomalzemelerin kullanılması üzerinde, EHS risklerinin değerlendirilmesine netlik getirmeyi amaçlayan politik enstrümanlar başta olmak üzere, birçok politikanın etkisi var. Bu çalışma, nanoteknolojilerin geliştirilmesinde sorumluluk gösterilmesiyle ilgili bilgi paylaşımı ve işbirliğini teşvik etmeye yönelik politikaların belirsizliğin yönetilmesinde kritik bir role sahip olup, oto lastik endüstrisinde yenilikçilik konusunda açıkça itici bir rol oynadığını gösteriyor. Daha genel olarak kamu yatırımları, nanoteknolojinin geliştirilmesi ile ilgili sosyal ve çevresel sorunlar hakkında araştırmaların geliştirilmesi ve araştırma sonuçlarının ticarileştirilmesine bağlı sorunların ele alınması için kritik bir kaldıraç olarak görülüyordu.

Oto lastik endüstrisinde yenilikçilik için itici güç rolü oynayan ve tedarik zincirinin farklı aşamalarını etkileyen başlıca üç piyasa faktörü şunlardır: Daha iyi performansa sahip ve “daha yeşil” oto lastik talebi; oto lastik üreticileri arasındaki rekabet; ve kaynak kıtlığı, ham madde ve petrol maliyetlerinin artması gibi, oto lastiklerinin üretimini doğrudan etkileyen, önemli ekonomik ve çevresel sorunlar.

Araç yakıt verimliliği gibi, yeni araçlarda yakıt ekonomisini ve CO2 salımlarının azaltılmasını teşvik için artan oranda kullanılan politik enstrümanlar, düşük dirençli oto lastiklere olan talebi arttırıyor. Özel olarak oto lastiklerinin araç yakıt verimliliği üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmaya yönelik mevzuat, görece yeni olup, yuvarlanma direnci için minimum standartlar bunun başlıca örneğidir. Talebi etkilemek ve yenilikleri daha sürdürülebilir ve maliyet verimli oto lastiklere doğru yönlendirmek için, oto lastik performanslarındaki iyileştirmeler, tüketiciler tarafından açık bir şekilde görülebilir hale getirilmelidir. Oto lastik etiketleri ve derecelendirme sistemleri bu doğrultuda önemli enstrümanlardır. Tüketici farkındalığının arttırılması, somut faydaların algılanıp, anlaşılmasını sağlayan önemli bir faktördür. Bu enstrümanların tümü, oto lastik endüstrisinde teknolojik yenilik için itici güç rolü oynar.

Oto lastiklerinde yeni nanomalzemelerin kullanımıyla ilgili gelecekteki çeşitli potansiyel etkilere ilişkin tahminler, oto lastiklerinde yenilikçiliği doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyen çeşitli politik enstrümanların tasarım ve yönetimi için önemli girdilerdir. Nanoteknolojinin oto lastiklerinin üretiminde kullanıldığında gerek sosyo‑ekonomik gerekse çevre etkilerini araştırmak için bu çalışmada şu analitik araçlar kullanılmıştır: Maliyet‑fayda analizi, çok kriterli analiz ve yaşam döngüsü analizi.

Çalışma, son derece dağılabilir yüksek yüzey alanlı (HD‑HS) silika ve nanokillerin, çalışmada ayrıntılı olarak incelenen nanomalzemeler olarak, tüketicilere önemli net faydalar sağlarken, aynı zamanda çevre etkilerini de azaltabileceği sonucuna varmıştır. Ancak, EHS risklerine ilişkin belirsizlik nedeniyle genellikle hassas etki değerlendirmeleri elde etmek zordur. Nicel maliyet‑fayda analizi, etkilerin tam ve doğru değerlendirilebildiği durumlarda işlevini en iyi şekilde gerçekleştirebilir ve EHS risklerine ilişkin belirsizlik, şu anda bunun pratik olmadığı anlamına gelmektedir. Bu durumda faydaların, nanoteknoloji kullanımının potansiyel EHS risklerine ilişkin yeni ve belirsiz maliyetler gündeme gelmesi olasılığına karşı tartılması gerekir.

Çalışmada kullanılan yaşam döngüsü analizi (LCA), HD‑HS silika ve nanokil kullanılarak bir dizi çevre etki kategorilerinde ürünün yaşam döngüsü içerisinde, örneğin oto lastiklerinin üretim ve kullanımında çevresel iyileşmeler elde edilebileceğini göstermiştir. Üretim aşamasındaki tasarruflar, yüzde olarak görece yüksek olmasına karşın, kullanım aşamasındaki tasarrufların boyutu çok daha fazladır. Ancak, ya nicel veri toplanmadığı, ya da analiz yapmak için gerekli bilgi ve veriler gizli nitelikte kabul edildiği için, veri mevcudiyeti ve erişimine ilişkin sorunlar LCA kullanımını olumsuz etkiledi. Bu temel veriler eksik olduğu için bu çalışma, HD‑HS silika ve nanokil konusunda kesin sonuçlar ortaya koyma ya da bu ürünler için karşılaştırmalı açıklamalar yapma iddiasında değildir. Ancak, temel ve nano‑özellikli oto lastiklerinin görece etkilerinin değerlendirilmesi için LCA çerçevesinin iyileştirilmesine yönelik tavsiyeler, bu çalışmaya dahil edilmiştir.

Yukarıda belirtilen analitik araçların kullanılması için, politik seviyede ve kurumsal seviyede iyi kalitede verilere erişim gereklidir. Bu çalışma, böylesi bir erişim sağlanmasında hükümetler ve endüstri paydaşları arasındaki ortak çabalardan çok faydalanmıştır. Böyle bir işbirliği olmaksızın, farklı endüstri sektörlerinde yeni nanomalzemelerin uygulamaya konmasının gündeme getirdiği özel sorunların ele alınması imkansız olurdu. Dolayısıyla, veri toplama güçlükleri ile karşılaşılan diğer endüstri çalışmaları için benzer işbirliği yaklaşımları faydalı olabilir.