OECD Multilingual Summaries

Development Co-operation Report 2012

Summary in Greek

Έκθεση Αναπτυξιακής Συνεργασίας 2012

Περίληψη στα ελληνικά

Αναπτυξιακές προκλήσεις το 2012

Παρά τη σταθερή άνοδο του συνολικού παγκόσμιου ΑΕΠ οι διαφορές από χώρα σε χώρα και από περιφέρεια σε περιφέρεια παραμένουν μεγάλες ‑ και οι ανισότητες αυξάνονται απ' άκρου εις άκρον. Στον κόσμο σήμερα:

• Ο πληθυσμός έχει ξεπεράσει το ορόσημο των επτά δισεκατομμυρίων ανθρώπων.
• Ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν με λιγότερο από δύο δολάρια την ημέρα και οι περισσότεροι από αυτούς υποσιτίζονται.
• 1,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια.
• Ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν καθαρό πόσιμο νερό.
• Πάνω από 2,2 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών πεθαίνουν εξαιτίας της κατανάλωσης ακάθαρτου νερού.
• Χρησιμοποιούμε μιάμιση φορά τους πόρους που απαιτούνται για τη στήριξη παγκόσμιων δραστηριοτήτων.
• Για πρώτη φορά από το 1997 οι αναπτυσσόμενες χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με τη μείωση της Επίσημης Αναπτυξιακής Βοήθειας (ΕΑΒ) σε πραγματικούς όρους.

Στη φετινή «Έκθεση Αναπτυξιακής Συνεργασίας» διερευνώνται αυτές αλλά και άλλες προκλήσεις ‑ καθώς και το τι συνεπάγονται για τη βιώσιμη ανάπτυξη – αξιοποιώντας τις ιδέες και τις εμπειρίες των πρωτοπόρων στοχαστών και επαγγελματιών στο χώρο της ανάπτυξης.

Σύνδεση της βιωσιμότητας και της ανάπτυξης: Παγκόσμιες συμπράξεις και εθνικές πρωτοβουλίες

Εν μέσω αυτής της σκληρής παγκόσμιας πραγματικότητας, χρειαζόμαστε πρακτικές και αποτελεσματικές λύσεις που μπορούν να εφαρμόζονται σε διαφορετικά πλαίσια. Στην «Έκθεση Αναπτυξιακής Συνεργασίας 2012» εξετάζονται οι τρόποι συνεργασίας της αναπτυξιακής κοινότητας –αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες χώρες, οι χώρες του ΟΟΣΑ, πολυμερείς οργανισμοί, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και ο ιδιωτικός τομέας – για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων περιβαλλοντικών προκλήσεων και τη μετάβαση στη βιώσιμη ανάπτυξη. Παρουσιάζονται πρωτοβουλίες και ιδέες που προσφέρουν πολύτιμα διδάγματα και προοπτικές:

• Αναγνωρίζοντας τον επείγοντα ρόλο της ενέργειας στη στήριξη της μεγέθυνσης και της ανάπτυξης, η Ευρωπαϊκή Ένωση εργάζεται από το 2002 για τη βελτίωση της πρόσβασης στην ενέργεια στην Αφρική. Σήμερα διαδραματίζει ενεργό ρόλο στην πρωτοβουλία των Ηνωμένων Εθνών «Βιώσιμη ενέργεια για όλους» συμπράττοντας με πολυάριθμες αναπτυσσόμενες χώρες για την εξεύρεση λύσεων στα ενεργειακά τους προβλήματα.
• Η καταπολέμηση των βραχύβιων κλιματικών ρύπων περιορίζει τον αρνητικό αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής και μειώνει τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην ανθρώπινη υγεία, τη γεωργία και τα οικοσυστήματα. Η Σουηδία, αφοσιωμένο μέλος της Συμμαχίας για το κλίμα και την καθαρή ατμόσφαιρα, βοηθά τις αναπτυσσόμενες χώρες να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την καταπολέμηση των βραχύβιων ρύπων.
• Ο ορυκτός πλούτος και οι φυσικοί πόροι μίας χώρας μπορούν να αξιοποιηθούν έτσι, ώστε να βελτιώσουν τις οικονομικές επιδόσεις και να περιορίσουν τη φτώχεια και τις πολεμικές συγκρούσεις, παύοντας να είναι κατάρα για τη χώρα. Μέσα από ρυθμίσεις αδελφοποίησης με νορβηγικούς φορείς στα πλαίσια του προγράμματος «Πετρέλαιο για την ανάπτυξη» η Γκάνα και ορισμένες άλλες χώρες της Αφρικής καταβάλλουν προσπάθειες για να διασφαλίσουν την οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνη διαχείριση των πετρελαϊκών τους πόρων.

Πολύ περισσότερα παραδείγματα παρόμοιων προσπαθειών παρέχονται στην παρούσα «Έκθεση Αναπτυξιακής Συνεργασίας» και ανά τον κόσμο: πολυμερείς οργανισμοί σχεδιάζουν και υλοποιούν έργα που προωθούν βιώσιμες συνθήκες διαβίωσης• εταιρείες πρωτοπορώντας αναλαμβάνουν δράσεις που έχουν θετικό κοινωνικό αντίκτυπο και δημιουργούν νέες ευκαιρίες για την καινοτομία και τη μεγέθυνση μέσα από παγκόσμιες συμπράξεις• και χώρες όπως η Κίνα και η Κένυα καταδεικνύουν ότι οι έννοιες «πράσινη» (green) και «μεγέθυνση» (growth) μπορούν και πρέπει να συμβαδίζουν.

Ο ρόλος της αναπτυξιακής συνεργασίας στο «μέλλον που θέλουμε»

Το 2012 παγκόσμιοι ηγέτες και χιλιάδες εκπρόσωποι κυβερνήσεων, του ιδιωτικού τομέα, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών κ.λπ. συναντήθηκαν στο Ρίο ντε Τζανέιρο για να συμμετάσχουν στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη (Ρίο +20). Το τελικό κείμενο της Διάσκεψης φέρει τον τίτλο «Το μέλλον που θέλουμε» και αποτελεί το πιο πρόσφατο παγκόσμιο όραμα για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Πώς μπορεί η αναπτυξιακή συνεργασία να βοηθήσει, ούτως ώστε το μέλλον αυτό να γίνει πραγματικότητα;

Καθώς αφήνουμε πίσω μας τη Διάσκεψη του Ρίο +20, η παρούσα έκθεση θεωρεί ότι οι ακόλουθες δράσεις είναι ζωτικής σημασίας στην προσπάθειά μας να διασφαλίσουμε ότι η πράσινη μεγέθυνση ωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη:

Υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου αναπτυξιακής συνεργασίας

Οι Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετίας (ΑΣΧ) καθοδηγούν την αναπτυξιακή συνεργασία από το 2000, εστιάζοντας το πολιτικό ενδιαφέρον στην καταπολέμηση της πείνας, τη μείωση της παιδικής θνησιμότητας, την επίτευξη καθολικής πρόσβασης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και την προώθηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Πέρα όμως από τους ΑΣΧ, οι δωρητές και οι αποδέκτες της αναπτυξιακής βοήθειας αναγνωρίζουν ότι οι μελλοντικές προκλήσεις απαιτούν την υιοθέτηση ενός νέου λειτουργικού μοντέλου. Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα όσον αφορά τη στήριξη των αναγκών και των προτεραιοτήτων των αναπτυσσόμενων χωρών, το νέο αυτό μοντέλο πρέπει:

• Να ενσωματώνει την έννοια της πράσινης μεγέθυνσης σε όλους τους τομείς της αναπτυξιακής συνεργασίας. Αυτό συνεπάγεται όχι μόνο την πρόσδοση έμφασης στη διαχείριση των φυσικών πόρων στα χαρτοφυλάκια βοήθειας, αλλά και την εξασφάλιση ότι: η βοήθεια για τη μείωση της φτώχειας προωθεί ασφαλείς και ανθεκτικές συνθήκες διαβίωσης έναντι της κλιματικής αλλαγής• η ενίσχυση που χορηγείται για την ανάπτυξη υποδομής και τη χρήση της γης λαμβάνει υπόψη την ανάγκη θωράκισης έναντι της κλιματικής αλλαγής και των καταστροφών.
• Να απηχεί την αξία του φυσικού κεφαλαίου στα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από τη βοήθεια. Τούτο είναι ιδιαίτερα σημαντικό κατά την ιεράρχηση των επενδύσεων της αναπτυξιακής χρηματοδότησης σε υλικό, φυσικό ή ανθρώπινο κεφάλαιο• όλο και περισσότερα στοιχεία υποδεικνύουν ότι οι επενδύσεις σε φυσικό κεφάλαιο αποδίδουν μεγαλύτερα κοινωνικά μερίσματα απ’όσο οι επενδύσεις σε υποδομές με υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα.
• Να διασφαλίζει ότι η κατανομή των αναπτυξιακών πόρων εξελίσσεται από τομεακή που είναι σήμερα σε πιο σφαιρική. Τούτο σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων θα πρέπει να διατίθεται για να χρηματοδοτούνται εθνικά σχέδια βιώσιμης ανάπτυξης που θα στηρίξουν τις χώρες στη διαχείριση των προτεραιοτήτων πράσινης μεγέθυνσης κατά τρόπο πιο περιεκτικό.

Αποτελεσματική χρήση της βοήθειας ως καταλύτης για τη χρηματοδότηση της βιώσιμης ανάπτυξης

Η Επιτροπή Αναπτυξιακής Βοήθειας (DAC) του ΟΟΣΑ προβλέπει τη σταθεροποίηση (εάν όχι τη μείωση) των δαπανών στο άμεσο μέλλον. Πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τους περιορισμένους πόρους μας αποτελεσματικότερα για να διασφαλίσουμε οικονομική ανταποδοτικότητα;

• Οι χώρες πρέπει να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους να διαθέσουν το 0,7% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος (ΑΕΕ) σε ΕΑΒ. Παράλληλα, θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι δεσμεύσεις τους είναι εφικτές και ότι προωθούν τη λογοδοσία και τη διαφάνεια της βοήθειας.
• Η ΕΑΒ πρέπει να αντιμετωπίσει ευρύτερα προβλήματα στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης (από την επισιτιστική ασφάλεια στην Αφρική έως τις αρνητικές συνέπειες της μαζικής αστικοποίησης στην Ασία) και να κατευθυνθεί σε ένα μεγαλύτερο αριθμό αναπτυσσόμενων χωρών• πρέπει επίσης να συμπεριλάβει ένα πλήρες φάσμα χρηματοδοτικών μέσων (από δωρεές έως εγγυήσεις κινδύνου).
• Η ΕΑΒ πρέπει να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην προώθηση της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα και την τόνωση των επενδυτικών και των εμπορικών ροών που μπορούν να βοηθήσουν στην εξάλειψη του κινδύνου από τις δραστηριότητες βιώσιμης ανάπτυξης.
• Η αναπτυξιακή χρηματοδότηση πρέπει να προωθήσει την αποδοχή των πολιτικών για την πράσινη μεγέθυνση μέσω καινοτόμων διαύλων. Αυτό μπορεί να συμπεριλαμβάνει μέτρα όπως η τιμολόγηση του άνθρακα, ενθαρρύνοντας έτσι τις εταιρείες να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα, παράγοντας παράλληλα νέα δημόσια έσοδα για τα αναπτυσσόμενα έθνη για να στηρίξουν τα αναπτυξιακά τους σχέδια που αφορούν το κλίμα.

Καθώς η αναπτυξιακή κοινότητα οδεύει προς τον καθορισμό του προγράμματος δράσης μετά το 2015, θα πρέπει να επανεξετάσουμε τις πολύτιμες γνώσεις και εμπειρίες και να ενσωματώσουμε τις συναφείς ιδέες και προσεγγίσεις ‑όπως αυτές που παρουσιάζονται στην παρούσα έκθεση‑ για να προωθήσουμε την καινοτομία στη σκέψη μας, τους θεσμούς μας, τη συμπεριφορά μας και τις τεχνολογίες μας.