OECD Multilingual Summaries

PISA 2018 Results (Volume I)

What Students Know and Can Do

Summary in Turkish

PISA 2018 Sonuçları (I. Bölüm)

Öğrenciler Ne Biliyorlar ve Ne Yapabiliyorlar

Türkçe Özet

Okuma yetkinliği ‑ bir kılavuzdaki talimatları takip etmekten; bir olayın kim, ne, ne zaman, nerede ve niçinini bulmaya, belli bir maksatla veya işlem için başkalarıyla iletişim kurmaya kadar çok çeşitli beşeri faaliyetlerde elzemdir. PISA, evrilen teknolojilerin insanların evde, okulda veya işyerinde okuma ve bilgi alışverişinde bulunma biçimlerini değiştirdiğini kabul eder. Dijitalleşme, kısa olanlardan (metin mesajları; arama motorundan açıklamalı sonuçlar) uzun olanlara (sekmeli, çok sayfalı internet siteleri; mikrofişlerden taranan yeni erişilebilen arşiv materyali) kadar çeşitlilik gösteren, en yeni metin biçimlerinin ortaya çıkmasıyla ve ulaşılabilir olmasıyla sonuçlanmıştır. Buna karşılık eğitim sistemleri, dijital okur yazarlığı kendi altyapı programlarına artarak dahil etmekteler.

PISA 2018'de test edilen başlıca ders okuma oldu. Katılım sağlayan 79 ülkenin ve ekonominin çoğunda bilgisayar üzerinden iletilen PISA 2018 okuma testinde dijital iletimle mümkün hale getirilen yeni metin ve test formatları bulunuyordu. Test, bir yandan son yirmi yıl boyunca okuma becerisindeki eğilimleri ölçme kabiliyetini korurken diğer yandan dijital ortamda okuma becerisini ölçmeyi amaçlıyordu. PISA 2018, okuma becerisini kişinin hedeflerine ulaşmak, bilgi ve potansiyelini geliştirmek ve toplumda yer almak için metinleri anlama, kullanma, değerlendirme, üzerinde düşünme ve etkileşim kurma becerisi olarak tanımlamıştır.

Öğrencilerin ne bildikleri ve ne yapabildikleri; başlıca bulgular

Okumada

• Pekin, Şanghay, Jiangsu ve Zhejiang (Çin) ile Singapur, PISA 2018'e katılan diğer ülkelerden / ekonomilerden ciddi ölçüde daha yüksek puan aldı. Estonya, Kanada, Finlandiya ve İrlanda ise okumada en yüksek puanları alan OECD ülkeleri oldu.
• OECD ülkeleri genelinde öğrencilerin ortalama %77'si okumada en azından 2. Seviye yetkinliğe ulaştı. Bu öğrenciler en azından orta uzunluktaki bir metnin ana fikrini tespit edebiliyor; sarih, bazen de karmaşık kriterlere dayalı olarak bilgiyi bulabiliyor, ve öyle yapmaları için kendilerine açıkça talimat verildiğinde metnin amacı ve biçimi üzerinde düşünebiliyorlar. Pekin, Şanghay, Jiangsu ve Zhejiang (Çin), Kanada, Estonya, Finlandiya, Hong Kong (Çin), İrlanda, Makao (Çin), Polonya ve Singapur'daki öğrencilerin %85'inden fazlası bu veya daha üst seviyede performans gösterdi.
• OECD ülkeleri genelinde öğrencilerin yaklaşık %8,7'si okumada en üst düzeyde performans gösterdi ki bu PISA okuma testinde 5 veya 6. Seviyeye ulaştıkları anlamına geliyor Bu seviyelerde öğrenciler, bilginin içeriği veya kaynağıyla ilişkili zımni ipuçlarına dayalı olarak uzun metinleri anlayabiliyor, soyut veya sezgilere aykırı kavramları ele alabiliyor ve olgu ile görüş arasındaki farklılıkları tespit edebiliyorlar. 15 OECD ülkesi de dahil olmak üzere 20 eğitim sisteminde 15 yaşındaki öğrencilerin %10'undan fazlası en üst düzeyde performans gösterenler oldular.

Matematik ve fen bilimlerinde

• OECD ülkeleri ortalaması olarak öğrencilerin %76'sı matematikte 2. Seviyeye veya üstüne çıktı. Bu öğrenciler en azından (basit) bir durumun matematiksel olarak nasıl ifade edilebileceğini (örn. iki alternatif güzergah boyunca toplam mesafeyi karşılaştırmayı veya fiyatları farklı para birimlerine çevirmeyi) doğrudan talimat almaksızın yorumlayabiliyor ve görebiliyorlar. Ancak 24 ülkede ve ekonomide öğrencilerin %50'den fazlası bu yetkinlik seviyesinin altında puan aldı.
• 15‑yaşındaki öğrenciler arasında Pekin, Şanghay, Jiangsu ve Zhejiang'da (Çin) (16.5%) yaklaşık altıda biri (%16,5), Singapur'da ise yedi öğrenciden biri (%13,8), matematikte PISA'nın tanımladığı en yüksek seviye olan 6. Seviyede puan aldı. Bu öğrenciler ileri düzeyde matematiksel düşünme ve akıl yürütme kabiliyetine sahipler. OECD ülkeleri ortalaması olarak öğrencilerin sadece %2,4'ü bu seviyede puan aldı.
• OECD ülkeleri genelinde öğrencilerin ortalama %78'i fen bilimlerinde 2. Seviyeye veya üzerine çıktı. Bu öğrenciler asgari olarak aşina oldukları bilimsel fenomenlerin doğru açıklamasını çıkarabiliyor ve sunulan verilere dayalı olarak basit durumlarda bir çıkarsamanın geçerli olup olmadığını belirlemek üzere bu bilgiyi kullanabiliyorlar. Öğrenciler arasında %90'dan fazlası, Pekin, Şanghay, Jiangsu ve Zhejiang'da (Çin) (%97,9), Makau'da (Çin) (%94,0), Estonya'da (%91,2) ve Singapur'da (%91,0) bu kıstas noktasına ulaştı.

Performans eğilimleri

• OECD ülkeleri geneli ortalaması olarak okuma, matematik ve fen bilimlerindeki performans orta değeri 2015 ile 2018 arasında sabit kaldı.
• Performanslarının 2015 ile 2018 arasında nasıl değiştiği hususunda her bir ülke ile ekonomi arasında büyük farklılıklar bulunuyordu. Örneğin matematikteki performans orta değeri 13 ülkede/ekonomide (Arnavutluk, İzlanda, Ürdün, Letonya, Makau [Çin], Karadağ, Peru, Polonya, Katar, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti, Slovak Cumhuriyeti, Türkiye ve Birleşik Krallık) iyileşme gösterirken 3 ülkede/ekonomide (Malta, Romanya ve Çin Taipei'si) geriledi, kalan 47 katılımcı ülkede/ekonomide sabit kaldı.
• Yedi ülke/ekonomi kendi öğrencilerinin PISA'ya katılımları boyunca performansları bakımından okuma, matematik ve fen bilimlerinde ortalama olarak iyileşme gösterdi: Arnavutluk, Kolombiya, Makau (Çin), Moldova Cumhuriyeti, Peru, Portekiz ve Katar. Yedi ülkede, bu üç ders bakımından performans orta değerinde düşüş gözlendi: Avustralya, Finlandiya, İzlanda, Kore, Hollanda, Yeni Zelanda ve Slovak Cumhuriyeti.
• Brezilya, Endonezya, Meksika, Türkiye ve Uruguay'da 2003 ile 2018 arasında verilen eğitimin kalitesinden fedakarlık yapmaksızın 15‑yaşındakilerden çok daha fazla kayıt yapıldı.

Dünya genelinde 7. sınıfta ve sonrasında okumada asgari yetkinlik seviyesine (PISA ölçeğinde en azından 2. Seviyeye) ulaşan 15‑yaşındaki öğrencilerin payı Pekin, Şanghay, Jiangsu ve Zhejiang (Çin), Estonya, Makau (Çin) ile Singapur'da %90'a yakınken, Kamboçya, Senegal ve Zambiya'da (2017'de PISA'nın Gelişim testine katılan ülkeler) %10'un altında kaldı. Matematikte asgari yetkinlik seviyesine (en azından 2. Seviyeye) ulaşan 15‑yaşındaki öğrencilerin payı ‑ Pekin, Şanghay, Jiangsu ve Zhejiang'daki (Çin) %98'den Zambiya'daki %2'ye kadar ‑ daha da fazla çeşitlilik göstermekteydi. OECD ülkeleri genelinin ortalaması olarak 15‑yaşındakilerden yaklaşık dörtte biri okuma ve matematikte asgari yetkinlik seviyesine ulaşmadı. Bu sayılar, bütün ülkelerin, BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi'nde tanımlandığı haliyle kaliteli eğitimdeki küresel hedeflere 2030 itibarıyla ulaşma yolunda katedecek mesafesinin olduğunu gösteriyor.