OECD Multilingual Summaries

OECD Communications Outlook 2013

Summary in Greek

ΟΟΣΑ Προοπτικές του τομέα επικοινωνιών 2013

Περίληψη στα ελληνικά

Κύρια συμπεράσματα

Το 2011 ο συνολικός αριθμός των διαδρομών πρόσβασης στις επικοινωνίες στις χώρες του ΟΟΣΑ ανερχόταν σε 2,066 εκατομμύρια, που μεταφράζεται σε 166 συνδρομές ανά 100 κατοίκους. Οι συνδρομές κινητής τηλεφωνίας αποτελούσαν το 65,4% των διαδρομών πρόσβασης, έναντι 64% το 2009, ενώ οι συνδρομές σταθερής τηλεφωνίας συνέχισαν την καθοδική τους πορεία. Οι συνδρομές ευρυζωνικής σύνδεσης οπτικών ινών αυξήθηκε κατά 16,61% ετησίως κατά τη διετία 2009‑11. Το μέσο ποσοστό συνδρομών κινητής πρόσβασης στο Διαδίκτυο στο σύνολο των χωρών του ΟΟΣΑ από μόλις 23,1% το 2009 ανήρθε στο 56,6% τον Ιούνιο του 2012.

Οι τιμές σταθερής τηλεφωνίας και, ακόμα περισσότερο, οι τιμές των κινητών υπηρεσιών φωνής μειώθηκαν κατά την περίοδο 2010‑12, καταδεικνύοντας σημαντική πτώση σε όλα τα μοντέλα κατανάλωσης, με εξαίρεση τις υπηρεσίες σταθερού δικτύου για τις επιχειρήσεις.

Ένα πακέτο ασύρματων ευρυζωνικών υπηρεσιών για φορητό υπολογιστή (με μηνιαίο δωρεάν όγκο δεδομένων έως 500ΜΒ) κοστίζει 13,04 δολάρια ΗΠΑ κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ σε όρους ισοδυναμίας αγοραστικής δύναμης, αν και σε μερικές χώρες το κόστος του ανέρχεται στα 30 δολάρια ΗΠΑ. Οι μέσες δαπάνες φτάνουν τα 37,15 δολάρια ΗΠΑ για ένα πακέτο 10GB. Ένα πακέτο 250ΜΒ για υπολογιστή ταμπλέτα (tablet PC) κοστίζει 11,02 δολάρια ΗΠΑ το μήνα κατά μέσο όρο. Ένα πακέτο 5GB για υπολογιστή ταμπλέτα στοιχίζει 24,74 δολάρια ΗΠΑ, όμως οι τιμές κυμαίνονται από 7,98 δολάρια ΗΠΑ (Φινλανδία) έως 61,84 δολάρια ΗΠΑ (Νέα Ζηλανδία).

Υπηρεσίες επικοινωνιών που στο παρελθόν ήταν αυτοτελείς πλέον συγκλίνουν ταχύτατα. Παράλληλα, η ψηφιακοποίηση σε συνδυασμό με την επέκταση των σταθερών και ασύρματων υποδομών διευρύνουν το εύρος ζώνης που είναι διαθέσιμο για όλους τους τύπους επικοινωνιακών υπηρεσιών. Παραδείγματα από το Διαδίκτυο συμπεριλαμβάνουν την ταχεία διείσδυση της νέας τεχνολογίας 4G ή LTE (long‑term evolution) για τα κινητά δίκτυα που βασίζεται εξ ολοκλήρου στην αρχιτεκτονική IP και χρησιμοποιεί την τεχνολογία VoLTE (Voice over LTE) ως εφαρμογή. Άλλα παραδείγματα είναι οι υπηρεσίες βιντεοπαραγγελίας (VOD) ή ζωντανής τηλεοπτικής μετάδοσης συνεχούς ροής (live streaming televsion) που προσφέρουν οι εταιρείες καλωδιακής τηλεόρασης, οι δορυφορικοί πάροχοι, οι δημόσιοι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς και άλλοι πάροχοι υπηρεσιών over‑the‑top (OTT) ή υπολογιστικού νέφους.

Τα τηλεπικοινωνιακά έσοδα κατέγραψαν σημαντική μείωση το 2009, όμως σταθεροποιήθηκαν το 2010 και αυξήθηκαν εκ νέου το 2011. Η εξέλιξη αυτή μπορεί να αποδοθεί στη δύναμη των αγορών κινητών επικοινωνιών και ιδιαίτερα στην ταχεία αύξηση της διείσδυσης των «έξυπνων» τηλεφώνων (smartphones) κατά τη συγκεκριμένη περίοδο. Συντριπτικά η μεγαλύτερη κίνηση που δημιουργείται από τα «έξυπνα» τηλέφωνα ή τους υπολογιστές ταμπλέτα διοχετεύεται μέσω ασύρματης δικτύωσης (WiFi) στα σταθερά δίκτυα παρά στα κυψελοειδή δίκτυα. Στην πραγματικότητα, τα σταθερά δίκτυα παρέχουν την υποδομή οπισθόζευξης (backhaul) για τις κινητές και τις ασύρματες συσκευές. Σύμφωνα δε με μερικές μελέτες, το 80% των δεδομένων που χρησιμοποιούνται σε κινητές συσκευές λαμβάνεται μέσω συνδέσεων WiFi σε σταθερά δίκτυα.

Τα έσοδα που αντιστοιχούν στις υπηρεσίες δεδομένων αυξάνονται με διψήφιο ρυθμό στην πλειονότητα των χωρών του ΟΟΣΑ. Σήμερα, οι υπηρεσίες μεταφοράς δεδομένων αντιπροσωπεύουν την κύρια πηγή ανάπτυξης των φορέων εκμετάλλευσης δικτύων. Μολονότι δημιουργούνται σημαντικές ευκαιρίες χάρη στις νέες υπηρεσίες, όπως οι πληρωμές μέσω κινητού τηλεφώνου, ουσιαστικά τούτες συνεπάγονται τη μεταφορά δεδομένων σε συνεργασία με εταίρους όπως οι πιστωτικές εταιρείες. Οι παραδοσιακές υπηρεσίες όπως η τηλεφωνία και η υπηρεσία σύντομων γραπτών μηνυμάτων (SMS) δεν αναμένεται να αναπτυχθούν ιδιαίτερα δεδομένου του μεριδίου τους στα έσοδα.

Το κλειδί για την επιτυχία του κινητού οικοσυστήματος ήταν η ύπαρξη επαρκούς ανταγωνισμού στην παροχή υποδομής και υπηρεσιών δικτύου. Ο ανταγωνισμός ώθησε μερικούς φορείς να ανοίξουν και να μοιραστούν την πρόσβασή τους σε πελάτες με πολύ μεγαλύτερη επιτυχία απ’ό,τι η επιβολή κανονιστικών ρυθμίσεων.

Η χρήση του Διαδικτύου συνεχίζει να αυξάνεται ραγδαία, όμως ο σχετικός ρυθμός αύξησης για μερικές κατηγορίες έχει μειωθεί σε σύγκριση με προηγούμενες περιόδους. Η μείωση αυτή ήταν αναμενόμενη δεδομένης της εκτεταμένης υιοθέτησης της τεχνολογίας αυτής. Το Διαδίκτυο και οι αναλογικές ραδιοφωνικές εκπομπές είναι πλέον τα κύρια μέσα διανομής ηχητικού περιεχομένου. Η μετάβαση στην ψηφιακή τηλεόραση έχει σχεδόν ολοκληρωθεί στη ζώνη του ΟΟΣΑ. Σε πολλές χώρες οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς παρέχουν τηλεοπτικό περιεχόμενο είτε ζωντανά είτε ετεροχρονισμένα (catch‑up TV) μέσω Διαδικτύου. Οι συνδρομητικές υπηρεσίες βιντεοπαραγγελίας υιοθετούνται ταχύτατα.

Αναφυόμενα ζητήματα

Ο ρόλος των υπευθύνων χάραξης πολιτικής και των ρυθμιστικών αρχών στην εξασφάλιση επαρκούς ανταγωνισμού είναι ζωτικής σημασίας. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι θα υπάρχει επαρκές διαθέσιμο φάσμα, πολυάριθμες διευθύνσεις IP ή άλλοι αριθμοδοτικοί πόροι, που θα επιτρέπουν την είσοδο νέων επιχειρήσεων στην αγορά, και δίκαιος ανταγωνισμός μεταξύ φορέων εκμετάλλευσης και παρόχων OTT.

Η διασφάλιση ότι οι αγορές θα παραμείνουν ανοιχτές για τους παρόχους OTT και τους παρόχους με ιδιόκτητο δίκτυο είναι ουσιώδους σημασίας τόσο για την καινοτομία στις ευρυζωνικές υποδομές όσο και για την επίλυση σημαντικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο τομέας, αλλά και γενικότερων οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων.

Όλο και περισσότερα εξέχοντα στελέχη του τομέα θεωρούν ότι οι υψηλές τιμές των υπηρεσιών διεθνούς περιαγωγής στην κινητή τηλεφωνία ζημιώνουν τη σχέση με τους πελάτες τους και αποτελούν ένα σημαντικό φραγμό στο εμπόριο και τα ταξίδια στις οικονομίες του ΟΟΣΑ. Στη σύσταση του Συμβουλίου του ΟΟΣΑ σχετικά με τις υπηρεσίες διεθνούς περιαγωγής στην κινητή τηλεφωνία (Φεβρουάριος 2012) συνιστάται η αξιολόγηση και η άρση των φραγμών που ενδεχομένως να παρεμποδίζουν την πρόσβαση των φορέων εκμετάλλευσης κινητών εικονικών δικτύων σε τοπικές χονδρικές κινητές υπηρεσίες, προκειμένου να προσφέρουν υπηρεσίες περιαγωγής.

To περιορισμένο φάσμα και η αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες δεδομένων θα μειώσουν την ικανότητα των κινητών δικτύων να μεταφορτώνουν την κίνηση σε σταθερά δίκτυα. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι ρυθμιστικές αρχές πρέπει να διασφαλίσουν επαρκή επίπεδα προσφοράς, προκειμένου να διατηρηθούν αρκετοί πόροι backhaul για τα ασύρματα δίκτυα, ιδιαίτερα εάν ο ανταγωνισμός στα δίκτυα σταθερής πρόσβασης είναι ανεπαρκής. Αν και ακόμη συζητείται το χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση του δικτύου οπτικής ίνας στο σπίτι (FTTH), όλοι συμφωνούν ότι οι φορείς εκμετάλλευσης δικτύων θα συνεχίσουν να φέρνουν την τεχνολογία αυτή πιο κοντά στα νοικοκυριά και τους τελικούς χρήστες. Η πρόκληση για τις ρυθμιστικές αρχές είναι ότι, ανεξάρτητα από τη χρησιμοποιούμενη τεχνολογία, σε πολλές χώρες του ΟΟΣΑ είναι πιθανό να εμφανιστούν μονοπώλια ή δυοπώλια όσον αφορά τα σταθερά δίκτυα. Το ασύρματο δίκτυο μπορεί να δημιουργήσει ανταγωνισμό, αλλά η διαθεσιμότητα φάσματος θα θέτει πάντα όρια που δεν αποτελούν περιοριστικό παράγοντα για την οπτική ίνα.

Ήδη από την έκδοση του 2011 της έκθεσης «Προοπτικές του τομέα επικοινωνιών» το φάσμα διευθύνσεων IPv4 που διέθετε το Κέντρο Πληροφοριών Δικτύου Ασίας – Ειρηνικού (Asia Pacific Network Information Centre) και το Κέντρο Συντονισμού Δικτύου RIPE (Réseaux IP Europeéns ‑ Network Coordination Centre) υπό κανονικές διαδικασίες είχε εξαντληθεί. Οι αντίστοιχοι οργανισμοί για την Αφρική, τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική θα εξαντλήσουν όλες τις διευθύνσεις που τους έχουν διατεθεί σύντομα. Το IPv6, διάδοχος του IPv4, έχει μεγαλύτερο εύρος διευθύνσεων 2¹²⁸, που είναι ένας πρακτικά απεριόριστος αριθμός, αλλά δεν έχει εφαρμοστεί σε μεγάλη έκταση. Παρά το γεγονός ότι περισσότερο από το ήμισυ του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται στο ενσύρματο Διαδίκτυο μπορεί να στηρίξει σήμερα το IPv6, λιγότερο από 1% του εν λόγω εξοπλισμού είναι συνδεδεμένο σε υπηρεσίες που παρέχουν IPv6.

Η επιβολή εισφορών ή τελών στον τομέα μπορεί να δικαιολογείται για συγκεκριμένους σκοπούς, όπως η χρηματοδότηση των ρυθμιστικών αρχών ή η επίτευξη στόχων καθολικής υπηρεσίας, όμως οι επιπρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις του τηλεπικοινωνιακού κλάδου ενδεχομένως να είναι επιζήμιες για τους καταναλωτές αλλά και για τον ίδιο τον τομέα.