OECD Multilingual Summaries

Society at a Glance 2016

OECD Social Indicators

Summary in Turkish

2016 Tek Bakışta Toplum

OECD Toplumsal Göstergeleri

Türkçe Özet

OECD genç nüfusunun yüzde onbeşi ‑ yaklaşık 40 milyon genç insan, 2015 yılında herhangi bir iş, öğretim veya eğitimde yer almamaktaydı (NEET). Bunların üçte ikiden çoğu aktif olarak iş aramıyordu. NEET'ler tarafından 2014 yılında oluşturulabilecek toplam brüt gelirin 360‑605 milyar USD arasında ya da OECD genelindeki GSYİH'nın %0,9‑1,5'u olacağı tahmin ediliyor. İş ve gelir belirsizliği, genç insanları diğer geleneksel yetişkinlik kıstaslarına ulaşmaktan alıkoyarak kendilerini güvensiz ve cesaretsiz kılabilmektedir. Ayrıca sağlık, doğurganlık ve suç olayları üzerinde de uzun vadeli ciddi etkiler yaparak toplumsal bütünlüğü tehlikeye sokabilir. Dolayısıyla genç insanların ileri eğitim veya istihdama geçmesine yardımcı olmak, düşük vasıflı, NEET veya gayriresmi sektörde çalışan gençlerin sayısını 2025'e kadar %15 azaltmaya yönelik G20 hedefiyle de kanıtlandığı gibi OECD'deki politika gündeminin en başında yer almaktadır.

2007 yılından beri on işten biri ortadan kalktı

Yaşı 30'un altında olan işçilerin çalıştığı her on işten yaklaşık bir tanesi, 2007 ile 2014 arasında ortadan kalktı. İspanya, Yunanistan ve İrlanda'da istihdam edilen gençlerin sayısı yarıya düştü. Orta öğretimin alt seviyesinde okulu terkeden genç insanlar bu iş kayıplarının yükünü üstlendiler. Ve birtakım ülkeler genç işsizliğini kriz öncesi seviyeye geri getirmeyi başarırken toparlanma çok zayıf kalarak birçok ülkede genç insanların beklentilerini ciddi ölçüde iyileştirmedi.

Düşük vasıflılık, genç insanları daha çok tehlikeye açık hale getiriyor

Orta öğretimin alt seviyesinden daha yukarı geçmemiş gençler, NEET'lerin %30'dan fazlasına karşılık geliyor ve üniversite seviyesinde diploması olanlara göre NEET olmaları üç kat daha muhtemel. Ancak eğitim seviyesinin zayıf olması, formel vasıflarla ilişkili değil; okuma yazma ve sayısal becerileri zayıf kalan gençlerin NEET niteliği kazanmasının daha muhtemel olması okuldan erken ayrılanlar için yüksek kaliteli alternatif öğretim ve eğitim yollarının önemine işaret ediyor.

Genç kadınlar, bakım sorumluluklarından ötürü çoğu zaman NEET olmaktalar

Kadın olmak, bilhassa uzun vadede NEET olma riskine katkı yapıyor. Birçok genç kadın, evinde çocuk ve diğer aile fertlerine bakıyor. Sonuç olarak kadınların NEET olması, genç erkeklere göre 1,4 katı daha muhtemel. Bekar ebeveynler, çocuk bakımını işle veya ileri eğitimle birleştirmeyi özellikle zor buluyorlar. Dolayısıyla, ödenebilen çocuk bakımı, genç kadınların iş beklentilerini geliştirmekte temel önem taşıyor.

Bazı NEET'ler diğer dezavantaj biçimlerinden mağdur oluyorlar

Başka biçimlerde dezavantajlı olan genç kadınlar çoğu zaman NEET olma riskiyle yüksek düzeyde karşı karşıya kalıyorlar. Yurtdışında doğmuş olanların NEET olma ihtimalleri, özellikle yerel dili konuşamadıklarında ve düşük vasıflı olduklarında yerel doğumlulara göre 1,5 kat daha fazla. Ebeveynlerinin eğitim düzeyi düşük olan veya çalışmayan genç insanların işsizlikle karşılaşma veya atıl kalma ihtimalleri daha fazla. Bu da, dezavantajın nesiller arasında geçiş göstermesine işaret ediyor. Sağlık sorunlarından muzdarip olan genç insanlar da NEET'ler arasında yüksek oranda temsil ediliyor.

Çoğu genç kadın hiçbir zaman NEET olmuyor ama bunların beşte biri uzun vadeli NEET

Analiz edilen ülkeler genelinde genç insanların yarıdan çoğu dört yıllık bir süre boyunca hiçbir zaman NEET olmadı. Diğerleri için kısa NEET süreleri, eğitimden iş hayatına başarıyla geçişin parçası oldu. Ne var ki tüm genç insanların beşte biri, bir yıldan fazla bir süreyi NEET olarak geçirdi ki ‑ kendileri için iş ve eğitim hayatından uzak kalmak bir geçiş deneyimi değil kalıcı bir durumdu. Krizin çok sert etkilediği ülkelerin uzun vadeli NEET payları daha yüksek iken düşük eğitimli ve sağlık sorunları olan gençler de uzun vadede NEET olma konusunda daha büyük risk taşıyorlar.

NEET'ler daha düşük seviyelerde mutluluk, güven ve siyasi çıkar sahibidirler

NEET olmanın genç insanların mutluluğunu etkilemesi muhtemeldir, ayrıca kendilerini haklarından yoksun hissettirebilir ve toplumsal bütünlüğü etkileyebilir. NEET gençleri, NEET olmayan gençlerle karşılaştırıldıklarında yaşam memnuniyetleri ve başkalarına güvenleri daha düşüktür. Ayrıca siyasete daha az ilgi gösterirler ve devletin kendi vatandaşlarının geçimini sağlamakla sorumlu olduğunu düşünmeleri daha muhtemeldir.

Genç insanlar için güvenlik ağları daha zayıf olabilir

Okul hayatını terkedenler ve istihdam geçmişleri düzensiz olan gençler, çoğu zaman sigortalı bir gelir desteğine ulaşmakta başarısız olmaktalar. Bütün işsiz genç insanların sadece %30 civarı işsizlik ödemesi alırken 30 ve üzeri yaşta olup iş arayanların tamamının %40'tan fazlası bu kapsama girmektedir. Sonuç olarak sosyal güvenlik ağları, yoksullukla mücadelede genç insanlar arasında daha az etkilidir: Yoksulluk sınırının altında geliri olan gençlerin %40'ı kamu transferleriyle yoksulluktan korunurlarken yaşı 30 ve üzerinde olan gençler için bu oran %50'dir. Kabaca her sekiz gençten biri yoksulluk içinde yaşamaktadır ve genç yoksulluğu oranları yaşlılarınkine göre daha yüksektir.

Okulu erken terkle mücadele temel önem taşıyor

Orta öğretimin üst kısmından vasıf kazanmaksızın okulu terkeden genç insanların oranı, OECD ülkelerinde son on yılda azalma göstermiştir. Yine de 25 ila 34 yaşındakilerin altıda birinde, özellikle de genç erkekler arasında hala orta eğitimin üst kısmından kazanılmış bir yeterlilik bulunmuyor. Tüm genç insanların orta düzey öğretimin üst kısmını bitirmelerini temin etmek için kapsamlı bir desteğe ihtiyaç bulunuyor: okuldan atılmaya dönük uyarı işaretlerini tespit etmek için okul devamsızlığının takip edilmesi, öğrencilerin toplumsal ve sağlıkla ilgili sorunlarının ele alınması ve öğrencilerin katılımını sağlamak, motivasyonlarını yükseltmek için okul sonrası programlar sunulması.

Kaliteli mesleki öğretim ve eğitim, okuldan‑işe geçişi pürüzsüz hale getirmeye yardımcı olabilir

Mesleki öğretim ve eğitim (VET), akademik okul öğretimine karşı değerli bir alternatiftir. İşverenlerin gerek duydukları becerilere cevap verme maksadıyla genç insanları işgücü piyasasına hazırlar. VET'in uygulamadaki eğitim bileşeninin çalışma esaslı, ideal olarak da genç insanları ve işverenleri en başlarda eşleştirecek şekilde stajyerlik biçiminde olması gerekiyor. Bu gibi programlar, okuldan yorulmuş gençler için özellikle cazip ve yararlı olabilir. Stajyerlik öncesi programlar, gerekli okur yazarlık, sayısal yeterlilik veya sosyal becerilerden yoksun olanları işyerinde çalışmaya hazırlayabilir.

NEET'lerin yeniden katılımını sağlamak için dikkatle hedeflenen programlara ihtiyaç var

Uzun vadede ataleti önlemek için kamu hizmetlerinin NEET'lere ulaşması gerekiyor. İstihdam hizmetleri, sosyal hizmetler ve devlet dışındaki aktörler, toplumdan kopmuş gençlerin katılımını sağlamakta temel bir rol oynayabilir. Bir gencin kaydı yapıldığında profilinin kapsamlı bir şekilde alınması, müdahalelerle doğru gençlerin hedef seçilmesini güvenceye almak suretiyle desteğin amaca uygun olmasına yardımcı olabilir, masraflardan tasarruf sağlayabilir. Birçok NEET, iş bulmak için çok az bir yardıma ihtiyaç duyabilirken ciddi boyutta veya pek çok sayıda engeli olan genç insanlara yönelik başarılı programlar daha yoğun ve pahalı olma eğilimi gösterir. En fazla ümit veren programlar, okul eğitimini ve uygulamalı eğitimi danışmanlıkla, psikolojik destekle ve konut teminiyle biraraya getirenlerdir. Bazılarının kazanç potansiyelini artırmak ve suç davranışlarını azaltmak suretiyle maliyet yönünden etkinlik kazandığı görülmüştür.