OECD Multilingual Summaries

OECD Digital Economy Outlook 2015

Summary in Greek

ΟΟΣΑ Προοπτικές ψηφιακής οικονομίας 2015

Περίληψη στα ελληνικά

Η ψηφιακή οικονομία έχει διεισδύσει σε αμέτρητες πτυχές της παγκόσμιας οικονομίας, επηρεάζοντας πολύ διαφορετικούς τομείς όπως η τραπεζική, η λιανική, η ενέργεια, οι μεταφορές, η εκπαίδευση, οι εκδόσεις, τα ΜΜΕ ή η υγεία. Οι Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) μεταμορφώνουν τους τρόπους κοινωνικής αλληλεπίδρασης και τις προσωπικές σχέσεις, τα σταθερά, κινητά και ραδιοτηλεοπτικά δίκτυα συγκλίνουν, και οι συσκευές και τα αντικείμενα συνδέονται όλο και περισσότερο για να σχηματίσουν το Διαδίκτυο των πραγμάτων.

Πώς μπορούν οι χώρες του ΟΟΣΑ και οι οικονομίες εταίροι να μεγιστοποιήσουν τις δυνατότητες της ψηφιακής οικονομίας ως κινητήριας δύναμης για την καινοτομία και την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς; Ποιες είναι οι εξελίξεις στην ψηφιακή οικονομία που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους και ποιες οι νέες προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν;

Δεν έχουν ακόμα αξιοποιηθεί όλες οι δυνατότητες της ψηφιακής οικονομίας

Το παγκόσμιο εμπόριο στον κλάδο κατασκευής ΤΠΕ και ιδιαίτερα οι υπηρεσίες ΤΠΕ συνεχίζει να αυξάνεται. Οι Δαπάνες Επιχειρήσεων για Έρευνα & Τεχνολογική Ανάπτυξη (ΔΕΕΤΑ) και η πρόσφατη αύξηση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που σχετίζονται με τις ΤΠΕ καταδεικνύουν το βασικό ρόλο του τομέα των ΤΠΕ στην καινοτομία. Οι ευρυζωνικές αγορές επεκτείνονται και η αύξηση του αριθμού των συνδρομητών ασύρματης ευρυζωνικότητας ‑ σχεδόν ένα δισεκατομμύριο συνδρομητές στη ζώνη του ΟΟΣΑ‑ αντισταθμίζει τη μείωση στη σταθερή τηλεφωνία. Οι επιδόσεις των δικτύων επικοινωνιών βελτιώνεται με τη χρησιμοποίηση των ινών και της 4ης γενιάς (4G), ενώ οι τιμές πέφτουν, ιδιαίτερα για τις κινητές υπηρεσίες.

• Οι δυνατότητες επέκτασης της κάλυψης και βελτίωσης της ποιότητας των σταθερών και κινητών ευρυζωνικών υποδομών είναι σημαντικές. Η νέα μεθοδολογία του ΟΟΣΑ για τη μέτρηση των διαφημιζόμενων σταθερών ευρυζωνικών ταχυτήτων θα διευκολύνει την ικανότητα των εθνικών αρχών να διατηρήσουν την πρόοδο προς το Διαδίκτυο των πραγμάτων.
• Καθώς η ζήτηση στα δίκτυα αυξάνεται και καθώς απαιτούνται περισσότεροι πόροι ραδιοφάσματος για τις κινητές επικοινωνίες, θα πρέπει να αξιοποιηθεί η συμπληρωματικότητα των σταθερών και των κινητών δικτύων. Οι σταθερές υποδομές είναι καίριας σημασίας για τη μεταφόρτωση και τη μετάδοση (backhauling) της ασύρματης κίνησης, καθώς και για τη βελτίωση της χρήσης του διαθέσιμου φάσματος. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εξετάζουν καινοτόμα συστήματα αδειοδότησης, προκειμένου να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα στη χρήση του φάσματος.
• Οι δυνατότητες είναι τεράστιες για την αύξηση της υιοθέτησης και της χρήσης των ΤΠΕ και του Διαδικτύου από τις επιχειρήσεις, προκειμένου να τονωθεί η ανάπτυξη και η καινοτομία σε όλους τους τομείς. Μολονότι οι περισσότερες επιχειρήσεις στις χώρες του ΟΟΣΑ διαθέτουν ευρυζωνική σύνδεση –το 95% του συνόλου των επιχειρήσεων με περισσότερους από 10 υπαλλήλους το 2014‑, λίγες χρησιμοποιούν λογισμικό ενδοεπιχειρησιακού σχεδιασμού (31%), υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους (22%) ή λαμβάνουν παραγγελίες ηλεκτρονικά (21%). Οι διαφορές μεταξύ των χωρών και μεταξύ των μικρών και των μεγάλων επιχειρήσεων είναι σημαντικές.
• Tα νέα επιχειρηματικά μοντέλα που βασίζονται σε μεθόδους συνεργατικής παραγωγής, όπως οι πλατφόρμες συμμετοχικής χρηματοδότησης και οι νέες πλατφόρμες «συνεργατικής οικονομίας» αποτελούν πρόκληση για τις υφιστάμενες ρυθμίσεις των καθιερωμένων αγορών και απαιτούν τη λήψη ισόρροπων μέτρων πολιτικής που θα ευνοούν την καινοτομία και θα προστατεύουν το δημόσιο συμφέρον.
• Οι δυνατότητες μεγαλύτερης χρησιμοποίησης από τα άτομα είναι επίσης μεγάλες. Οι καταναλωτές αντιπροσωπεύουν ένα μικρό μερίδιο του ηλεκτρονικού εμπορίου, το 90% του όποιου διεξάγεται μεταξύ επιχειρήσεων. Παρά την ευρεία διάδοση, η ένταση χρήσης του Διαδικτύου συνεχίζει να ποικίλλει, ιδιαίτερα όσον αφορά τις δραστηριότητες που σχετίζονται με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο, όπως η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, το ηλεκτρονικό εμπόριο και οι ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές.

Ενίσχυση της οικονομικής και της κοινωνικής ανάπτυξης μέσω εθνικών ψηφιακών θεματολογίων

Οι εθνικές αρχές των χωρών του ΟΟΣΑ συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο την ανάγκη ανάπτυξης της ψηφιακής οικονομίας με στρατηγικό τρόπο, προκειμένου να διαδοθούν οι ωφέλειές της και να αντιμετωπιστούν βασικές προκλήσεις όπως η μείωση της ανεργίας και των ανισοτήτων και η έξοδος των ανθρώπων από τη φτώχεια. Οι σημερινές εθνικές ψηφιακές στρατηγικές καλύπτουν θέματα που κυμαίνονται από τη δημιουργία επιχειρήσεων και την αύξηση της παραγωγικότητας έως τη δημόσια διοίκηση, την απασχόληση και την εκπαίδευση, την υγεία και τη γήρανση, το περιβάλλον και την ανάπτυξη. Συνολικά, οι κυβερνήσεις συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο ότι «η χάραξη πολιτικής για το Διαδίκτυο» εξαρτάται από μία δέσμη συνεκτικών πολιτικών που αφορούν το σύνολο της διοίκησης:

• Οι υποδομές –που παρέχουν τη βάση για τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα, το ηλεκτρονικό εμπόριο και τα νέα συνεργατικά επιστημονικά και κοινωνικά δίκτυα‑ πρέπει να είναι υψηλής ποιότητας, προσβάσιμα σε όλους και να διατίθενται σε ανταγωνιστικές τιμές.
• Ο ανταγωνισμός στην ψηφιακή οικονομία απειλείται σήμερα από ορισμένες βασικές μεταβολές όπως η τεχνική σύγκλιση και η ενσωμάτωση των επιχειρηματικών μοντέλων ανάμεσα στους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους και τους νέους παράγοντες του Διαδικτύου. Κατά συνέπεια, οι εθνικές αρχές πρέπει επίσης να καταβάλουν προσπάθειες για την προστασία του ανταγωνισμού, τη μείωση των τεχνητών εμποδίων εισόδου στην αγορά και την ενίσχυση της ρυθμιστικής συνοχής. Η σταθεροποίηση των κινητών αγορών δεν πρέπει να περιορίσει την καινοτομία ή την ανταγωνιστική ικανότητα των άλλων παραγόντων.
• Η αύξηση της χρήσης των ΤΠΕ είναι ζωτικής σημασίας, ιδιαίτερα από τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ.
• Η εμπιστοσύνη στην αξιοπιστία και την ασφάλεια των ηλεκτρονικών δικτύων, υπηρεσιών και εφαρμογών χρειάζεται να διασφαλιστεί, και οι χρήστες να είναι βέβαιοι ότι η ιδιωτική τους ζωή και τα δικαιώματά τους ως καταναλωτές είναι προστατευμένα. Ο ΟΟΣΑ έχει κάνει έκκληση στους αρχηγούς και τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής να ενσωματώσουν την ψηφιακή ασφάλεια και τη διαχείριση των κινδύνων για την ιδιωτική ζωή στα ευρύτερα πλαίσια διαχείρισης οικονομικών και κοινωνικών κινδύνων, αντί να αντιμετωπίζουν τα θέματα αυτά σαν να ήταν ξεχωριστές τεχνικές και νομικές προκλήσεις. Οι στρατηγικές για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο πρέπει να συμπληρώνονται από εθνικές στρατηγικές για την ιδιωτική ζωή για να αντιμετωπίσουν θέματα που αφορούν την ιδιωτική ζωή με τρόπο συντονισμένο και ολιστικό, καθώς και για να προσδιοριστούν οι περιορισμοί που η κοινωνία είναι πρόθυμη να δεχθεί, προκειμένου να εξυπηρετηθούν συλλογικά δημόσια συμφέροντα.
• Μέσω της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της αναβάθμισης των δεξιοτήτων σε ΤΠΕ, τα άτομα πρέπει να εφοδιαστούν με τις κατάλληλες δεξιότητες για να χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ και να διαχειρίζονται κινδύνους στις ηλεκτρονικές κοινωνικές και οικονομικές τους δραστηριότητες, με στόχο την τόνωση της επιχειρηματικότητας, της απασχόλησης και της ηλεκτρονικής συνοχής.
• Η αναγνώριση ότι η διαδικασία ψηφιοποίησης έχει δυνητικές αποδιοργανωτικές συνέπειες είναι καίριας σημασίας. Οι εθνικές αρχές θα πρέπει να διευκολύνουν τη μετάβαση των εργαζομένων σε νέες μορφές ψηφιακής εργασίας.

Διακυβέρνηση Διαδικτύου: Μία προτεραιότητα πολιτικής για τα επόμενα χρόνια

Η κοινότητα του Διαδικτύου αναπτύσσει μία πρόταση για την επίβλεψη της μετάβασης των τεχνικών πόρων του Διαδικτύου από την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών στην παγκόσμια κοινότητα πολλαπλών ενδιαφερόμενων φορέων. Το Σεπτέμβριο του 2015 τα Ηνωμένα Έθνη θα δρομολογήσουν το αναπτυξιακό πρόγραμμα δράσης μετά το 2015, το οποίο περιλαμβάνει στόχους βιώσιμης ανάπτυξης. Ένας από αυτούς ενδέχεται να είναι η αύξηση της πρόσβασης στις ΤΠΕ και το Διαδίκτυο για τη δημιουργία μίας παγκόσμιας ψηφιακής οικονομίας χωρίς αποκλεισμούς. Το Δεκέμβριο του 2015 η αποστολή του Φόρουμ Διαδικτυακής Διακυβέρνησης στο οποίο συμμετέχουν πολλοί διαφορετικοί ενδιαφερόμενοι φορείς πρόκειται να ανανεωθεί.

Πίσω από αυτές τις πρωτοβουλίες βρίσκεται η θεμελιώδης ανάγκη να διατηρηθεί ανοιχτό το Διαδίκτυο. Η αντίληψη του Διαδικτύου ως μίας ανοιχτής πλατφόρμας όπου οι επιχειρήσεις, οι πολίτες και οι εθνικές αρχές μπορούν να καινοτομούν και να αναπτύσσουν εφαρμογές και υπηρεσίες, κατέστησε εφικτές πολλές καινοτομίες στην ψηφιακή οικονομία. Πρόσφατα, όμως, ανέκυψαν ανησυχίες ότι τα οικονομικά και τα κοινωνικά οφέλη που πηγάζουν από την ανοιχτή και την αποκεντρωμένη αρχιτεκτονική του Διαδικτύου και από την ελεύθερη ροή διασυνοριακών δεδομένων ενδέχεται να θιγούν, άμεσα ή έμμεσα, από ζητήματα όπως οι απαιτήσεις για τη χωρική δρομολόγηση, το τοπικό περιεχόμενο ή την αποθήκευση δεδομένων, η διαδικτυακή ουδετερότητα, η καθολική αποδοχή των πολύγλωσσων ονομάτων χώρου και η δημιουργία εναλλακτικών δικτύων.

Τα οφέλη από το ανοιχτό Διαδίκτυο και οι κίνδυνοι που αυτό διατρέχει θα συζητηθούν από τους υπουργούς και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς υψηλού επιπέδου στην προσεχή Υπουργική Σύνοδο του ΟΟΣΑ το 2016, μαζί με άλλα βασικά ζητήματα που σχετίζονται με την παγκόσμια συνδεσιμότητα, το Διαδίκτυο των πραγμάτων, τις πρωτοβουλίες από την πλευρά της ζήτησης για την τόνωση της καινοτομίας και της εμπιστοσύνης στην ψηφιακή οικονομία, καθώς και τρόπους για τη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη από την ψηφιακή οικονομία.