OECD Multilingual Summaries

Government at a Glance 2013

Summary in Greek

Η Κυβέρνηση με μια ματιά 2013

Περίληψη στα ελληνικά

Κύρια πορίσματα

• Οι προκλήσεις για τα δημόσια οικονομικά παραμένουν, παρά τις σημαντικές προσπάθειες που καταβάλλουν οι χώρες για την εξυγίανσή τους. Ο ΟΟΣΑ προέβη σε εκτιμήσεις της έκτασης της βελτίωσης των διαρθρωτικών πρωτογενών αποτελεσμάτων που θα απαιτηθεί για τη μείωση του ακαθάριστου δημόσιου χρέους στο 60% του ΑΕΠ έως το 2030. Κατά μέσο όρο, στις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ το δυνητικό ΑΕΠ θα πρέπει να αυξηθεί κατά περίπου 3% σε σχέση με τη δημοσιονομική θέση του 2012. Εντούτοις, ορισμένες χώρες μέλη του Οργανισμού εξακολουθούν να βρίσκονται αντιμέτωπες με αύξηση του λόγου του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ, καθώς οι κυβερνητικές δαπάνες υπερέβαιναν τα έσοδα κατά μέσο όρο το 2011. Τούτο οφειλόταν εν μέρει στο κόστος των δεσμών δημοσιονομικών κινήτρων και στη στασιμότητα των εσόδων κατά την κρίση, καθώς και στις αυξήσεις των δαπανών που σχετίζονται με τη δημογραφική γήρανση.
• Οι κυβερνήσεις υιοθέτησαν νέες δημοσιονομικές πρακτικές και ανέπτυξαν νέους θεσμούς διακυβέρνησης. Οι αλλαγές που συντελέστηκαν στο παγκόσμιο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης, οι οποίες ήταν απαραίτητες λόγω της αναποτελεσματικότητας των υφιστάμενων μηχανισμών να διατηρήσουν τη δημοσιονομική πειθαρχία, ωθούν τις χώρες στην εξειδίκευση των σημερινών εργαλείων και στην εφαρμογή νέων στρατηγικών. Για παράδειγμα, το 97% των χωρών του ΟΟΣΑ σήμερα διαθέτουν δημοσιονομικούς κανόνες και ο μέσος αριθμός κανόνων ανά χώρα έχει αυξηθεί. Κατά την περίοδο 2009‑2013 οχτώ χώρες δημιούργησαν ανεξάρτητους δημοσιονομικούς θεσμούς για την προώθηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, την παραγωγή οικονομικών πληροφοριών και τη διασφάλιση ότι οι πόροι κατανέμονται εκεί όπου θα είναι πιο χρήσιμοι.
• Τα ποσοστά δημόσιας απασχόλησης μακροπρόθεσμα παραμένουν σταθερά. Η απασχόληση στη Γενική Κυβέρνηση παρέμεινε σχετικά σταθερή κατά τη δεκαετία 2001‑2011 και διαμορφώθηκε λίγο κάτω από το 16% του συνολικού εργατικού δυναμικού. Το ποσοστό αυτό είναι σχετικά χαμηλό όταν συγκρίνεται με τις μέσες κυβερνητικές δαπάνες που ανέρχονταν στο 45,4% του ΑΕΠ το 2011, καταδεικνύοντας το σημαντικό ρόλο του εξωπορισμού. Παρά το γεγονός ότι ορισμένες χώρες του ΟΟΣΑ ανακοίνωσαν «πάγωμα» των προσλήψεων και μείωση της απασχόλησης ως σκέλος των σχεδίων δημοσιονομικής εξυγίανσης, οι μεγάλες μειώσεις της απασχόλησης στο δημόσιο τομέα είναι δύσκολο να διατηρηθούν μακροπρόθεσμα, καθώς οι απαιτήσεις των πολιτών συνεχίζουν να αυξάνονται.
• Επιπρόσθετοι μηχανισμοί είναι αναγκαίοι για τη γεφύρωση του χάσματος των φύλων στο δημόσιο τομέα. Οι κυβερνήσεις έχουν λάβει διάφορα μέτρα για να εξασφαλίσουν ίσες ευκαιρίες για τις γυναίκες και τους άνδρες, όπως, για παράδειγμα, η εφαρμογή στόχων πρόσληψης και προαγωγής, καθώς και μέτρων για την καλύτερη εξισορρόπηση μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Εντούτοις, σύμφωνα με τα στοιχεία, οι γυναίκες κατέχουν περισσότερο από το 50% (σε κάποιες περιπτώσεις το ποσοστό αγγίζει σχεδόν το 90%) των θέσεων γραμματείας, αλλά εκπροσωπούνται πολύ λιγότερο σε ανώτερες θέσεις. Τα μέτρα που λήφθηκαν για την εξάλειψη των διαφορών αυτών συμπεριλαμβάνουν, για παράδειγμα, την κατάρτιση των δημόσιων προϋπολογισμών με την οπτική του φύλου (gender budgeting), που ενσωματώνει την έμφυλη διάσταση σε όλα τα στάδια της διαδικασίας κατάρτισης του προϋπολογισμού. Στόχος είναι να αποφευχθούν δαπάνες που αγνοούν τη διάσταση του φύλου και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών προγραμμάτων εντοπίζοντας τις δυσανάλογες ανάλογα με το φύλο συνέπειες των πιστώσεων των δαπανών. Εντούτοις, λιγότερες από τις μισές χώρες του ΟΟΣΑ έχουν θεσπίσει το εν λόγω μέτρο.
• Οι χώρες χρησιμοποιούν τις δημόσιες συμβάσεις με πιο στρατηγικό τρόπο. Πολλές χώρες του ΟΟΣΑ χρησιμοποιούν καινοτόμα εργαλεία στις διαδικασίες δημόσιων συμβάσεων για να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας (για παράδειγμα, το 94% χρησιμοποιεί συμφωνίες πλαίσιο), αναδιαρθρώνουν τις υπηρεσίες προμηθειών, ενοποιούν τις προμήθειες και υιοθετούν τις ΤΠΕ στις διαδικασίες δημόσιων συμβάσεων (το 97% διαθέτει εθνικό σύστημα ηλεκτρονικών δημόσιων συμβάσεων για τη διενέργεια διαγωνισμών). Επιπλέον, πολλές χώρες μέλη του ΟΟΣΑ εφαρμόζουν πολιτικές για τις δημόσιες συμβάσεις όχι μόνο για τη βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητας, αλλά και για την επίτευξη άλλων στόχων πολιτικής όπως η ενίσχυση της καινοτομίας, η βιώσιμη ανάπτυξη (το 73% των χωρών ευνοεί τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις),η προώθηση των ΜΜΕ (το 70% έχει λάβει μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση) και η εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού όσον αφορά την πρόσβαση στις οικονομικές ευκαιρίες.
• Η γνωστοποίηση περιουσιακών στοιχείων και κωλύματος συμφέροντος από τους υπευθύνους λήψης αποφάσεων παραμένει ουσιώδες εργαλείο για τη διαχείριση των συγκρούσεων συμφερόντων. Όλες σχεδόν οι χώρες απαιτούν από τους υπευθύνους λήψης αποφάσεων να δημοσιοποιούν τα περιουσιακά τους στοιχεία και τις πηγές του εισοδήματός τους. Εντούτοις, λίγες είναι οι χώρες εκείνες που απαιτούν τη γνωστοποίηση των προγενέστερων επαγγελματικών δραστηριοτήτων και υποχρεώσεων.
• Τα Ανοιχτά Κυβερνητικά Δεδομένα (ΑΚΔ) αποκτούν συνεχώς μεγαλύτερη σημασία ως κυβερνητικό εργαλείο. Περίπου περισσότερες από τις μισές χώρες του ΟΟΣΑ διαθέτουν εθνική στρατηγική για την παροχή ΑΚΔ στους πολίτες. Συγκεκριμένα, το 16% των χωρών αναφέρουν την ύπαρξη ξεχωριστών στρατηγικών στον τομέα αυτό για κάθε μεμονωμένο επιτελικό υπουργείο και το 28% διαθέτουν στρατηγικές σε εθνικό και υποεθνικό επίπεδο. Μόνο το 4% των χωρών μελών δεν έχουν στρατηγική για τα ΑΚΔ. Οι κύριες προτεραιότητες του εν λόγω εργαλείου περιλαμβάνουν τη διαφάνεια και τον ανοιχτό χαρακτήρα, την αύξηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας του ιδιωτικού τομέα και τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα, οι χώρες έχουν κατανοήσει πλήρως τις δυνατότητες που προσφέρουν τα ΑΚΔ για τη βελτίωση της παροχής των υπηρεσιών. Εντούτοις, ο δυνητικός αντίκτυπός τους στη συμμετοχή των πολιτών στις δημόσιες διαβουλεύσεις και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων δε συγκαταλέγεται στις κύριες προτεραιότητες.
• Οι πολίτες έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις δημόσιες υπηρεσίες που χρησιμοποιούν παρά στην αφηρημένη έννοια της εθνικής κυβέρνησης. Παρά το γεγονός ότι η εμπιστοσύνη στην «κυβέρνηση» μειώνεται, οι πολίτες αναφέρουν ότι είναι ευχαριστημένοι από τις υπηρεσίες που παρέχουν οι κυβερνήσεις. Για παράδειγμα, το 72% κατά μέσο όρο των πολιτών ανέφεραν ότι εμπιστεύονται την τοπική αστυνομική δύναμη. Περίπου το ίδιο ποσοστό ήταν ικανοποιημένο από την ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας υγείας και το 66% ήταν ικανοποιημένοι από το εκπαιδευτικό σύστημα και τα σχολεία στην πόλη ή την περιοχή τους. Τα επίπεδα ικανοποίησης παρέμειναν αρκετά σταθερά, κατά μέσο όρο, κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση.
• Οι κυβερνήσεις στις χώρες του ΟΟΣΑ μεριμνούν όλο και περισσότερο για την παροχή ποιοτικών δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών σε ευρύ φάσμα πολιτών Πολλές χώρες καθιερώνουν πρότυπα επιδόσεων για την παροχή υπηρεσιών και χρησιμοποιούν μηχανισμούς μέτρησης και ενσωμάτωσης των γνωμών και των αντιδράσεων των πολιτών στη διαδικασία. Για πρώτη φορά η έκθεση «Η Κυβέρνηση με μια ματιά» συγκρίνει τέσσερις διαστάσεις της ποιότητας των υπηρεσιών (οικονομική προσιτότητα, ανταπόκριση, αξιοπιστία και ικανοποίηση πολιτών) όχι μόνο μεταξύ των χωρών, αλλά επίσης μεταξύ των βασικών δημόσιων υπηρεσιών στον τομέα της εκπαίδευσης, της υγείας, της δικαιοσύνης και της φορολογίας.