OECD Multilingual Summaries

Taxing Wages 2019

Summary in Turkish

2019 Maaşların Vergilendirilmesi

Türkçe Özet

Ortalama maaş kazanan bekâr bir işçi için OECD ortalama vergi kaması 2018'de %36,1 olarak 2017'ye göre yüzde 0,16 puan düşüşle ardarda dördüncü yılda da azalma gösterdi. Vergi kaması, işverenin işgücü maliyetleri ile bunun karşısında çalışanın eline geçen net ödeme arasındaki farktır. Çalışanlar ile işverenler tarafından ödenen toplam kişisel gelir vergisi (KGV) ile sosyal güvenlik katkı paylarının (SGKP) toplamından teslim alınan nakit hakların çıkarılmasıyla, işverenler için toplam işgücü maliyetinin oranı olarak hesaplanır.

Her ne kadar bekâr bir işçi için OECD vergi kaması ortalaması 2018'de düşmüş olsa da OECD ülkelerinin yaklaşık üçte ikisinin küçük bir artış yaşamış olmasına rağmen bunu dört ülkedeki büyük azalmalar tetiklemiştir. Ciddi artışlar yaşamış olan dört ülke şunlardı: Estonya (yüzde ‑2,54 puan), Amerika Birleşik Devletleri (yüzde ‑2,19 puan), Macaristan (yüzde ‑1,11 puan) ve Belçika (yüzde ‑1,09 puan). Bu değişimler, Estonya ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki gelir vergisi reformlarından, Macaristan ile Belçika'daki işveren SGKP düşüşlerinden kaynaklanmıştır.

OECD ortalamasındaki azalmaya rağmen 22 OECD ülkesi ortalama maaş alan bekâr bir işçiye yönelik vergi kamalarında 2018'de hafif bir artışla karşılaşmış ancak hiçbir ülkede yüzde yarım puanı aşan bir artış olmamıştır. Estonya, Amerika Birleşik Devletleri, Macaristan ve Belçika'daki dört önemli azalmaya ilaveten 2018 yılında diğer on OECD ülkesindeki ortalama bir işçinin vergi kamalarında da (yüzde bir puanın altında) küçük düşüşler olmuştur.

Bunun aksine tek kişinin gelir kazandığı çiftlere yönelik OECD vergi kaması ortalaması 2017'den bu yana %26,6 ile sabit kalmıştır. 16 OECD ülkesinde, tek kişinin gelir kazandığı çiftlere yönelik vergi kaması 2018'de azalırken en büyük düşüş Yeni Zelanda (yüzde 4,52 puan), Litvanya (yüzde 2,50 puan), Amerika Birleşik Devletleri ve Estonya (her ikisi de yüzde 2,41 puan), Macaristan (yüzde 1,13 puan), Belçika (yüzde 1,09 puan) ve Yunanistan'da (yüzde 1,08 puan) görülmüştür. Bu türden hane halkına yönelik vergi kaması Şili'de sabit kalmış, diğer 19 OECD ülkesinde ise artmıştır. Polonya (çocuk bakımı ödemelerindeki azalmanın sonucunda yüzde 10,33 puan) istisna olmak üzere hiçbir ülkede yüzde 1 puandan fazla artış olmamıştır.

Rapor aynı zamanda OECD ülkelerinde medyan maaşlı bekâr bir işçinin vergilendirilmesini inceleyen özel bir hususiyet de içeriyor. Medyan maaş, OECD ülkelerindeki maaş dağılımı genelinde ortalama maaşa göre daha tutarlı bir karşılaştırma sağlıyor fakat verilerin bulunurluğundan ötürü hesaplaması zor. OECD medyan işçisi 2017 yılında ortalama maaşın %80,8'ini kazandı ve sonuç olarak da işgücü maliyetlerinin %34,3'üyle daha düşük bir vergi yüküne sahipken ortalama işçininki %36,2 oldu. Her ne kadar Şili ve Macaristan hariç bütün OECD ülkelerinde ortalama maaş kazananlara göre medyan maaş kazananlar için vergi kaması daha düşük olsa da vergi kamasındaki fark çoğu ülkede önemli bir düzeyde değil.

Temel bulgular

OECD'deki ortalama vergi kaması 2018 yılında 2017'ye göre azalmıştır.

• OECD ülkeleri genelinde istihdam gelirleri üzerinden ortalama KGV ile toplam çalışan ve işveren SGKP'leri 2018'de %36,1 ile yüzde 0,16 puanlık bir azalma göstermiştir.
• Ülke genelindeki ortalama maaşı kazanan çocuksuz bekâr işçilere yönelik en yüksek ortalama vergi kaması 2018 yılında Belçika'da %52,7, Almanya'da %49,5, İtalya'da %47,9, Fransa'da %47,6 ve Avusturya'da %47.6 olmuştur. En düşükler Şili (%7), Yeni Zelanda (%18,4) ve Meksika (%19,7) olmuştur.
• Vergi kaması 2017 ile 2018 arasında 36 ülkenin 22'sinde artmış, 14'ünde düşmüştür. Dört ülkedeki gerileme (yukarıda ayrıntılandırıldığı gibi) yüzde 1 puandan fazla olurken diğer on ülke daha ufak gerilemelerle karşılaşmıştır. Artışların hiçbiri yüzde 0,5 puandan fazla olmazken en büyük artış (yüzde 0,49 puan ile) Kore'de gözlemlenmiştir.

Çocuksuz aileler için ortalama vergi kaması 2018'de %26,6 olmuştur.

• Tek kişinin ortalama maaştan gelir kazandığı iki çocuklu çiftlere yönelik en yüksek vergi kamaları 2018 yılında Fransa'da %39,4 ve İtalya'da %39,1'di. Avusturya, Belçika, Finlandiya, Yunanistan, İsveç ve Türkiye %37 ile %38 arasında vergi kamalarına sahipti. Yeni Zelanda en düşük vergi kamasına (%1,9) sahipken onu Şili (%7,0) ve İsviçre (%9,8) izlemekteydi.
• Bu türden hane halkına yönelik vergi kamalarında 2017 ile 2018 arasındaki en yüksek artış Polonya'da (yüzde 10,33 puanla) gerçekleşti. En büyük düşüşler Yeni Zelanda (yüzde 4,52 puan), Litvanya (yüzde 2,50 puan), Estonya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde (her ikisi de yüzde 2,41 puan) yaşandı.
• Her iki türden hane halkının da aynı düzeyde vergilerle karşılaştığı Şili ve Meksika hariç bütün OECD ülkelerinde tek kişinin gelir kazandığı çiftlere yönelik vergi kaması, çocuksuz bekâr bireyler için olandan daha düşük. Belçika, Kanada, Çek Cumhuriyeti, Almanya, İrlanda, Lüksemburg, Yeni Zelanda ve Slovenya'da farklılıklar, işgücü maliyetlerinin %15'inden fazla.

Medyan maaşlı bekâr işçinin 2017 yılındaki vergilendirilmesi (Özel Hususiyet)

• Medyan maaşlı bekâr işçilere yönelik OECD ortalama vergi kaması 2017 yılında, ortalama maaşlı bekâr işçilere yönelik olandan yüzde 2,0 puan daha düşüktü (yuvarlamadan kaynaklanan farkla %36,2 karşısında %34,3).
• Medyan işçiler üzerinden ortalama vergi kaması 2017 yılında Belçika'daki %52,0 ile Şili'deki %7 arasında değişiklik göstermekteydi. Medyan işçi, 21 ülkede %30 ile %45 arasında bir vergi kamasıyla karşılaştı.
• 2017 yılında OECD'de medyan ve ortalama maaş arasındaki ortalama vergi kamasındaki farkın neredeyse tamamı (%94,0), altı ülkede düşük işveren SGKP'lerinin rol oynuyor olmasıyla birlikte kişisel gelir vergilerinin düşük seyretmesinden kaynaklanıyordu.