OECD Multilingual Summaries

Revenue Statistics 2019

Summary in Polish

Dane dotyczące przychodów 2019

Streszczenie w języku polskim

W 2018 r. średnio w krajach OECD stosunek przychodów podatkowych do PKB praktycznie nie zmienił się w porównaniu do roku 2017, prawie że nie wzrastając (zmiana rzędu 0,02 punktu procentowego). Oznacza to koniec obserwowanej od lat pokryzysowych, czyli od roku 2009 r., tendencji corocznych wzrostów średniego dla krajów OECD stosunku podatków do PKB. Spowolnienie wzrostu średniej OECD spowodowane było w głównej mierze przez znaczący spadek stosunku podatków do PKB Stanów Zjednoczonych, wynikających z wprowadzonych w tym kraju reform podatkowych. Niemniej jednak, zaokrąglanie liczb sprawiło, że średni stosunek podatków do PKB w krajach OECD w 2018 r. wyniósł 34,3%, w porównaniu do 34,2% w roku 2017.

W niniejszej publikacji podatki definiuje się jako obowiązkowe i bezzwrotne wpłaty na rzecz centralnej administracji rządowej. Są one bezzwrotne w tym sensie, że korzyści oferowane płatnikom przez administrację rządową zasadniczo nie są przyznawane w zależności od wysokości wpłat. Podatki są też sklasyfikowane według podstawy opodatkowania: podatek przychodowy, od dochodów i zysków kapitałowych; od wynagrodzeń; majątkowy; od towarów i usług; itd. Obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne płacone administracji rządowej są również uznawane za podatek. Przychody analizowane są według poziomu administracji: federalnej lub centralnej; stanowej; lokalnej; i fundusz ubezpieczeń społecznych. Szczegółowe informacje na temat przyjętej klasyfikacji są dostępne w Kluczu interpretacyjnym zawartym w Aneksie A.

Stawki opodatkowania w 2018

W krajach OECD stosunek przychodów podatkowych do PKB w 2018 wahał się od 16,1% w Meksyku do 46,1% we Francji. W połowie krajów OECD stosunek podatków do PKB wynosił od 32% do 40% PKB w 2018 roku, podczas gdy w jednej czwartej krajów stosunek ten był niższy, a w pozostałej ćwierci ‑ wyższy. Pomimo że w latach 2017 i 2018 średni stosunek podatków do PKB w krajach OECD praktycznie się nie zmienił (odnotowana zmiana wynosiła 0,02 punktu procentowego), ze względu na zaokrąglanie liczb podstawowe dane wskazują na wzrost z 34,2% (34,24%) do 34,3% (34,26%).

W 19 z 34 krajów, dla których wstępne dane na rok 2018 były dostępne, zaobserwowano między rokiem 2017 a 2018 wzrost stosunku dochodów podatkowych do PKB. We wszystkich tych krajach tendencja ta wynikała z silniejszego wzrostu nominalnych przychodów podatkowych niż wzrostu nominalnego PKB. Wzrost stosunku podatków do PKB był najsilniejszy w Korei Południowej i Luksemburgu (odpowiednio 1,5 i 1,3 punktu procentowego) ze względu na wyższe przychody podatkowe od osób prawnych w obu krajach, a także wyższe przychody podatkowe od osób fizycznych w Luksemburgu. W żadnym innym kraju nie odnotowano wzrostu powyżej jednego punktu procentowego.

W piętnastu krajach stosunek podatków do PKB w roku 2018 zmniejszył się w porównaniu do 2017. Najsilniejszy spadek odnotowano w Stanach Zjednoczonych (2,5 punktu procentowego), a wynikał on z reform systemu opodatkowania osób prawnych i fizycznych oraz jednorazowego opodatkowania dochodów zagranicznych wprowadzonych w Ustawie o redukcji podatków i miejscach pracy (Tax Cuts and Jobs Act). Spadek o ponad jeden punkt procentowy zaobserwowano także na Węgrzech i w Izraelu (odpowiednio 1,6 i 1,4 punktu procentowego). Słabszy spadek odnotowano natomiast w Danii, Finlandii, Francji, Grecji, Irlandii, Islandii, Łotwie, Słowacji, Szwecji, Szwajcarii, Turcji i we Włoszech. W większości krajów głównym powodem spadku był wzrost nominalnych przychodów podatkowych o słabszej sile niż wzrost PKB, z wyjątkiem Stanów Zjednoczonych i Izraela, w których to krajach nominalne przychody podatkowe zmniejszyły się w stosunku do 2017, lecz nominalny PKB wzrósł.

W ciągu ostatniego dziesięciolecia w 26 krajach OECD odnotowano wyższy stosunek podatków do PKB w 2018 niż w 2008, przy czym najsilniej wskaźnik ten wzrósł w Grecji i na Słowacji. Wśród pozostałych 10 krajów, poziomy opodatkowania w 2018 roku utrzymały się na poziomie niższym o ponad 6 punktów procentowych w Irlandii, i o ponad 2 punkty procentowe w Norwegii i na Węgrzech.

Struktura opodatkowania w 2017

W 2017 roku, ostatnim, dla którego ostateczne dane dla wszystkich krajów są dostępne, składki na ubezpieczenia społeczne stanowiły największe źródło przychodów podatkowych w OECD, niewiele przekraczające jedną czwartą (26%) całkowitych przychodów, przy czym razem z przychodami z podatków od osób fizycznych (23,9%), obie te kategorie obejmowały średnio prawie połowę przychodów podatkowych w krajach OECD. Podatek od wartości dodanej stanowił źródło jednej piątej całości dochodów (20,2%). Pozostałe podatki konsumpcyjne, i podatek od osób prawnych stanowiły mniejsze odsetki przychodów podatkowych (odpowiednio 12,2% i 9,3%), z czego podatek majątkowy (5,8%) i podatek rezydualny stanowiły źródło pozostałej części przychodów.

Od 2016 roku stosunek podatków dochodowych do całości dochodów zwiększył się o 0,7 punktu procentowego. Wzrost ten dotyczył w stosunkowo równym stopniu przychodów z podatków od osób fizycznych i prawnych (odpowiednio 0,4 i 0,3 punktu procentowego). Oznacza to dalszy dalszy wzrost odsetka przychodów od osób prawnych z 8,8% całości przychodów podatkowych w 2014 i 2015 roku do 9,0% w 2016 i 9,3% w 2017. Od 2016 roku odsetek przychodów z podatków od towarów i usług powoli spadł, przy jednoczesnym wzroście przychodów z podatku VAT o 0,2 punktu procentowego przeważonym przez spadek odsetka przychodów z podatku od towarów i usług (0,3 punktu procentowego). Największy spadek między rokiem 2016 i 2017 dotyczył przychodów z podatku majątkowego (0,7 punktu procentowego), choć wynika to z jednorazowego wkładu finansowego na rzecz stabilności w Islandii, który zwiększył ten odsetek w 2016 roku.

Zmiany w przychodach według poziomu administracji

Przychody podatkowe na poszczególnych poziomach administracji nie zmieniły się w 2017 roku w stosunku do roku 2016 zarówno jeśli chodzi o średnią OECD, jak i dane krajowe. Odsetek dochodów federalnych w 2017 utrzymał się na poziomie 53,8% ogólnych przychodów rządowych w państwach federalnych i na 63,8% w państwach unitarnych. W państwach federalnych władze na szczeblu niższym niż krajowy otrzymywały średnio 25,1% przychodów (od 4,6% w Austrii do 50,2% w Kanadzie), przy czym około dwie trzecie przychodów otrzymywała administracja stanowa, a jedną trzecią administracje lokalne W krajach unitarnych odsetek przychodów administracji lokalnej wynosił średnio 11,2%, wahając się od poniżej 0,9% w Estonii do 35,5% w Szwecji.

Przychody podatkowe związane z ochroną środowiska w krajach OECD

Osobna część niniejszego raportu przedstawia porównanie danych dotyczących podatków związanych z ochroną środowiska z raportu Dane dotyczące przychodów z danymi ze Sprawozdania OECD o Instrumentach Ochrony Środowiska (OECD Policy Instruments for the Environment, PINE) oraz Krajowych List Podatkowych Eurostatu. Zestawienie tych źródeł pozwala zagwarantować spójność i porównywalność danych, co polepsza jakość dostępnych do analizy danych.

W części tej wskazano, że przychody z podatków związanych z ochroną środowiska (Environmentally related tax revenues, ERTR) w krajach OECD w 2017 wahały się od 2,8% całkowitych przychodów podatkowych w Stanach Zjednoczonych do 12,5% w Słowenii i Turcji, stanowiąc zwykłą średnią arytmetyczną rzędu 6,9%. Przychody z podatków związanych z ochroną środowiska stanowiły średnio 2,3% PKB, od 0,7% PKB w Stanach Zjednoczonych do 4,5% w Słowenii. Od 1995 roku kraje OECD nie podjęły dalszych kroków w celu zwiększenia odsetka przychodów podatkowych związanych z ochroną środowiska i nie zaobserwowano widocznych zbieżności w wysokości uzyskanych w krajach OECD przychodów z podatków związanych z ochroną środowiska. W krajach OECD największy odsetek ERTR w 2017 r. pochodził z podatków energetycznych, zarówno jeśli chodzi o średnią dla całego obszaru, jak i w niemalże wszystkich krajach OECD z osobna, i stanowił prawie trzy czwarte całości przychodów z podatków związanych z ochroną środowiska.