OECD Multilingual Summaries

Global Outlook on Financing for Sustainable Development 2019

Time to Face the Challenge

Summary in Greek

Παγκόσμιες προοπτικές για τη χρηματοδότηση της βιώσιμης ανάπτυξης 2019

Ήρθε η ώρα να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση

Περίληψη στα ελληνικά

Οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) και το θεματολόγιο του 2030 επαναπροσδιόρισαν τις παγκόσμιες φιλοδοξίες: η δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου για όλους συνιστά συλλογική ευθύνη. Με το πέρασμα του χρόνου, η υλοποίηση του εν λόγω θεματολογίου καθίσταται ακόμα πιο επείγουσα: προβλήματα όπως η ακραία φτώχεια και η κλιματική αλλαγή μπορούν να λυθούν μόνο μέσω μίας παγκόσμιας και συλλογικής αντιμετώπισης.

Το πρόγραμμα δράσης της Αντίς Αμπέμπα (Addis Ababa Action Agenda – AAAA) παρέχει το πλαίσιο για τη χρηματοδότηση αυτών των συλλογικών φιλοδοξιών. Συγκεκριμένα, ένα ευρύ φάσμα παραγόντων (εθνικές αρχές, επιχειρήσεις, ιδρύματα και ιδιώτες) καλείται να κινητοποιήσει περισσότερους χρηματοδοτικούς πόρους με πιο συντονισμένο τρόπο προκειμένου να επιτευχθεί η οικονομική ανάπτυξη που προάγει την ανθρώπινη ευημερία και προστατεύει το περιβάλλον, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Εντούτοις, τρία χρόνια μετά την υπογραφή του προγράμματος δράσης το 2015, δεν εκπληρώθηκε η υπόσχεση για την κατακόρυφη αύξηση της χρηματοδότησης προς τις εν λόγω χώρες με στόχο την ευόδωση των ΣΒΑ. Τα κρατικά έσοδα, ο κύριος πυλώνας της χρηματοδότησης για την ανάπτυξη που αντιστοιχεί σε 4,3 τρισ. δολάρια ΗΠΑ, παραμένουν κατά μέσο όρο στις χώρες χαμηλού εισοδήματος κάτω από το όριο του 15% του ΑΕΠ που συχνά θεωρείται απαραίτητο για την αποτελεσματική λειτουργία του κράτους.

Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι η συνολική παροχή εξωτερικών πόρων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες έχει μειωθεί. Ιδίως οι ιδιωτικές επενδύσεις σημείωσαν απότομη πτώση, καθώς οι ΑΞΕ περιορίστηκαν κατά 30% κατά την περίοδο 2016‑2017 στα 750 δισ. δολάρια ΗΠΑ και η χρηματοδότηση έργων σημείωσε ανησυχητική μείωση κατά 30% μόνο το πρώτο τρίμηνο του 2018. Άλλες κύριες χρηματοδοτικές ροές ήταν σταθερές, όμως παρέμειναν συγκριτικά σε χαμηλά επίπεδα. Πιο συγκεκριμένα, τα εμβάσματα των μεταναστών έφτασαν για πρώτη φορά τα 466 δισ. δολάρια ΗΠΑ το 2017· η επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια παρέμεινε σταθερή παρά τις δημοσιονομικές πιέσεις στις δωρήτριες χώρες στα 146,6 δισ. δολάρια ΗΠΑ το 2017· και οι πόροι από φιλανθρωπικές οργανώσεις ανήρθαν κατά μέσο όρο σε 7,9 δισ. δολάρια ΗΠΑ ετησίως κατά την περίοδο 2013‑2015. Οι καινοτόμες μορφές χρηματοδότησης εξακολουθούσαν να αντιπροσωπεύουν ένα μικρό, αν και αυξανόμενο, μερίδιο των προσπαθειών των επίσημων δωρητών.

Η μείωση της χρηματοδότησης για τη βιώσιμη ανάπτυξη δε συνιστά κίνδυνο μόνο για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Αντιθέτως αποτελεί παγκόσμια απειλή, διότι η αδυναμία επίτευξης βιώσιμης και ειρηνικής ευημερίας σε παγκόσμιο επίπεδο θα έχει συνέπειες για όλους.

Ως εκ τούτου, στην πρώτη αυτή έκδοση της έκθεσης «Παγκόσμιες προοπτικές για τη χρηματοδότηση της βιώσιμης ανάπτυξης» απευθύνεται έκκληση για την ανάληψη επείγουσας και τολμηρής δράσης για την εφαρμογή του ΑΑΑΑ και για την εκπλήρωση της υπόσχεσης του θεματολογίου του 2030 εντός και εκτός των χωρών. Οι προσπάθειες για την κινητοποίηση περισσότερων χρηματοδοτικών πόρων για τις αναπτυσσόμενες χώρες δε θα είναι αρκετές από μόνες τους. Η ποιότητα ή αλλιώς το αποτύπωμα της βιώσιμης ανάπτυξης του συνόλου της χρηματοδότησης πρέπει να βελτιωθεί.

Στην παρούσα έκθεση προσδιορίζονται τρεις τομείς προς μεταρρύθμιση. Πρώτον, όσον αφορά τις μετρήσεις, απαιτούνται καλύτεροι δείκτες και εργαλεία για την αξιολόγηση του όγκου των χρηματοδοτικών ροών, καθώς και της ευθυγράμμισής τους με τους ΣΒΑ. Οι μετρήσεις θα πρέπει να επεκταθούν πέρα από τη βοήθεια για να συμπεριλάβουν τις ροές από όλους τους φορείς και για την παρακολούθηση των ροών προς συγκεκριμένους ΣΒΑ και αναπτυξιακές επιδιώξεις. Για παράδειγμα, ένα δολάριο που επενδύεται σε ρυπογόνες δραστηριότητες δεν μπορεί να μετρείται με τον ίδιο τρόπο με ένα δολάριο που επενδύεται στην καθαρή ενέργεια. Χρειάζεται να αναπτυχθεί η κατάλληλη μεθοδολογία αξιολόγησης και επιπτώσεων για την κατανόηση του πραγματικού αποτυπώματος των πόρων, καθώς και των συμβιβασμών και των συνεργειών. Κατά συνέπεια, στην έκθεση αυτή απευθύνεται έκκληση για την ανάληψη μίας νέας πρωτοβουλίας διαφάνειας που θα αποτελέσει το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση των εν λόγω ελλείψεων.

Δεύτερον, απαιτούνται μεταρρυθμίσεις των πολιτικών για τον αναπροσανατολισμό των χρηματοδοτικών ροών, δηλαδή, για τη δημιουργία κινήτρων προκειμένου να αυξηθεί το μερίδιο των συνολικών διαθέσιμων χρηματοδοτικών πόρων που επενδύεται στη βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτές περιλαμβάνουν την ενίσχυση της ικανότητας των αναπτυσσόμενων χωρών να αξιοποιούν στο μέγιστο τις χρηματοδοτικές δυνατότητες· την καθοδήγηση των παρόχων χρηματοδότησης προς υψηλά πρότυπα και την αποτροπή επιζήμιων πρακτικών όπως η φοροδιαφυγή και η φοροαποφυγή· και την αύξηση της συνοχής των πολιτικών για τη βιώσιμη ανάπτυξη στις χώρες προέλευσης των πόρων, για παράδειγμα, μέσω φορολογικών συστημάτων και επενδυτικών πλαισίων, καθώς και προσπαθειών για τη μείωση του κόστους μεταφοράς εμβασμάτων.

Τρίτον, είναι απαραίτητο να βελτιωθεί ο συντονισμός των δράσεων μεταξύ των διάφορων παραγόντων με στόχο την καλύτερη σύνδεση της προσφοράς και της ζήτησης της χρηματοδότησης για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ιδίως απαιτείται καλύτερη σύνδεση των αναπτυξιακών στρατηγικών των χωρών με τη διαθέσιμη χρηματοδότηση. Ήδη υφίστανται πολλά διαγνωστικά εργαλεία και κατευθυντήριες γραμμές που μπορούν να βοηθήσουν στη χάραξη των εν λόγω στρατηγικών και στον εντοπισμό των κατάλληλων πόρων, όμως ο βαθμός συντονισμού μεταξύ των χωρών παραμένει χαμηλός. Η παρούσα έκθεση προτρέπει τους δωρητές να στηρίξουν πιο συνεκτικά τις χώρες κατά την ανάπτυξη των απαιτούμενων από το ΑΑΑΑ ολοκληρωμένων εθνικών πλαισίων χρηματοδότησης.

Το φιλόδοξο θεματολόγιο αλλαγής που καθορίζεται σε αυτή την εναρκτήρια έκδοση της έκθεσης στοχεύει στη στήριξη των προσπαθειών που καθοδηγούνται από τον ΟΗΕ για την υλοποίηση του θεματολογίου του 2030 και του ΑΑΑΑ. Η έκθεση αναθέτει την υποχρέωση στις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ που είναι πάροχοι αναπτυξιακής συνεργασίας να χρησιμοποιήσουν όλα τα διαθέσιμα μέσα για να στηρίξουν τα οράματα και τις επιλογές των χωρών εταίρων για τη βιώσιμη ανάπτυξή τους. Επιπλέον, συνιστά την ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων, εντοπίζει τους τομείς που απαιτούν περαιτέρω διάλογο πολιτικής και επισημαίνει τα κενά γνώσης τα οποία οι επόμενες εκδόσεις θα προσπαθήσουν να καλύψουν.