OECD Multilingual Summaries

OECD Regional Outlook 2014

Regions and Cities: Where Policies and People Meet

Summary in Turkish

OECD Bölgesel Görünüm Raporu 2014

Bölgeler ve Kentler: Politikaların İnsanlarla Buluşma Noktası

Türkçe Özet

Başlıca Bulgular

• Bölgeler arası gelir eşitsizlikler OECD ülkelerinin çoğunda son on yıllarda arttı. Kriz, bu eğilimde pek değişikliğe yol açmadı. Eşitsizliğin azaldığı yerlerde bu, genellikle daha yoksul bölgelerde büyümeden çok, daha zengin olan bölgelerin performansının zayıflamasının bir yansımasıydı. Kriz aynı zamanda işsizlik konusundaki bölgeler arası eşitsizliğin arttığını gösterdi.
• Krizden bu yana mali teşviklerden konsolidasyona doğru bir kayma olması, kamu yatırımlarında büyük kesintilere yol açtı ve 2009‑12 döneminde OECD çapında reel olarak %13 düşüş oldu. Kamu yatırımlarının yaklaşık %72'si ulusal düzeyin altındaki yönetimler (UDAY) tarafından yönetildiğinden, bu durum, özellikle bölgeler ve yerel düzeylerde sorun yarattı. Yatırımlardaki kesintiler mevcut hizmetler ve transferlerin korunmasına yardımcı olduysa da bunlar, gelecekteki büyümeyi ve hizmetleri zayıflatma riski yaratıyor.
• Mali baskılar aynı zamanda artan sayıda ulusal düzey altı yönetişim reformları için itici güçlerden birini de oluşturdu. Kısmen ölçek ekonomileri ve başka maliyet tasarrufları sağlama ihtiyacı, ama aynı zamanda alt yönetimlere ek sorumluluklar devretme gerekliliği de buna yol açtı.
• Kriz, toplumsal ilerlemenin sadece ekonomik yönden değerlendirilmesinin sınırlarını da ortaya koydu ve daha geniş refah ölçülerine ihtiyaç olduğunu vurguladı. Ancak hâlâ refahın bölgesel düzeyde anlaşılıp ele alınması gerekiyor. Çoğu kez bir ülke içindeki bölgeler arasında parasal olmayan refah ölçülerindeki eşitsizlikler, ülkeler arasında olduğundan daha fazladır ve ayrıca zaman içerisinde son derece istikrarlıdır da. Eğitim, iş ve temel hizmetlere erişimde eşitsizliklerin daha fazla olduğu ülkeler, aynı zamanda genel olarak daha düşük refah sonuçları da gösteriyor.
• Büyüme arayışı, OECD ekonomilerinin çoğunda en önemli potansiyel büyüme motorları olarak kentlere artan ilgiye odaklandı. Kentler genel olarak daha üretken olup, üretkenlik avantajı şehrin büyüklüğü ile birlikte artıyor. Büyük kentler, çevrelerindeki bölgelerde, 200‑300 kilometre uzaklığa kadar bile, büyümeyi yukarı çekme eğilimi gösteriyor. Ancak, daha küçük kentler, başka kentlerle yakın bağlantı içinde olmak suretiyle, büyük kent olmamanın dezavantajlarını hiç değilse giderebilecek şekilde bağlantı olanaklarından yararlanarak, üretkenlik kazanımları elde edebilir.
• Kentleşmenin büyüme ve üretkenlik avantajları otomatik değildir: Kentlerin yönetilme tarzı, ekonomik performans ve yurttaşların yaşam kalitesi üzerinde doğrudan ve önemli bir etkiye sahiptir. Hanehalkları ve firmaların eylemlerinin yanı sıra farklı kamu politikaları arasındaki etkileşimler, tipik olarak kentlerde daha az yoğun yerlerden daha fazla olumlu ya da olumsuz yayılma etkilerine sahip oluyor. Bu durum, politikaların farklı sektörler, idari birimler ve yönetim kademeleri arasında eşgüdümüne daha fazla ihtiyaç olduğunu gösteriyor.
• Çoğu kez böyle bir eşgüdüm yok. Gerek ulusal düzeyde gerekse ulusal düzey altındaki sektörel politikalar, çoğu kez çelişik teşvikler yaratıyor ve yönetim kademeleri arasında zayıf uyumlandırılmış oluyor. Belediye düzeyinde yatay parçalanma, özellikle büyük ama politik olarak parçalanmış metropol alanlarda sorunu arttırıyor. OECD Metropol Yönetişim Anketi, parçalanmış yönetişim maliyetlerini son derece görünür kılarak, politikaların metropol ölçekte ‑ yani, kentlerin çoğu kez köhneleşmiş idari sınırlardan çok, yerleşim kalıpları ve ekonomik faaliyet tarafından belirlenen ölçeğinde ‑ daha iyi eşgüdümünün avantajlarına dikkat çekiyor.

Temel politika sonuçları

• Artan eşitsizlikler, yavaş büyüme, mali ve parasal politikalar konusunda sınırlı manevra alanı, politikaya etkin, yöreye duyarlı yaklaşımlar gerektiğini vurguluyor. Birincisi, ülkeler içerisinde bile büyümenin önündeki engeller, bir bölgeden öbürünü epeyce farklı oluyor. İkincisi, farklı hedefler arasında yapılabilecek telafilere ve bunlar arasında entegre bir yaklaşımla faydalanılabilecek potansiyel tamamlayıcılıklara politikanın artan bir dikkat göstermesi gerekiyor. Bu telafiler ve tamamlayıcılıklar çoğu kez belirli yerlerin özel koşullarının bir yansıması olup, yine çoğu kez en çok bölgesel ya da yerel aktörler için görünebilir ‑ ve yönetilebilir ‑ oluyor.
• Politika coğrafyaları önemlidir: Ekonomik, çevresel ve sosyal hedefler arasında bağlantıların belirlenip, teşvik edilmesinde politika oluşturucuların idari sınırların ötesine bakarak ‑ örneğin, toplu taşıma sorunlarının tek tek belediyeler tarafından ayrı ayrı ele alınmaktansa bir metropol alanın tamamı için ele alınması gerektiğinde ‑ ele almak istedikleri sorunların gerçek coğrafyalarını dikkate almaları gerekiyor. Politik müdahale için uygun ölçek, ele alınacak soruna bağlıdır: Okulların hizmet alanı hastanelerden farklı olacaktır ve ulaşım yetkilileri, sağlık yetkililerinden farklı ölçeklerde çalışabilir. Ancak, yönetim kademelerinin sayısı sonsuz bir şekilde arttırılamaz. Bu nedenle de farklı ölçeklerde dikey ve yatay eşgüdümü kolaylaştırabilen veri, araç ve kurumlar gerekiyor.
• Politikaların yerlere uygun şekilde uyarlanması kır‑kent ayrımı gözetmeksizin özellikle önem taşıyor. OECD içerisinde kır sakinlerinin yaklaşık %78'i bir şehre yakın yaşadığından kır ve kenti farklı alanlar olarak görmek pek anlam taşımıyor. Uygulandıkları yerlerin gerçekliklerini yansıtmaları için kır ve kent politikalarının daha iyi entegre edilmesi gerekiyor. Kır‑kent ortaklıkları, daha entegre bölgesel gelişme gerçekleştirilmesine yardımcı olup, kır ve kent toplumları arasındaki işgücü pazarı, çevre ve diğer bağların potansiyel faydalarını maksimize edebilir.
• Kamu yatırımları üzerinde baskı olması, yerel ve bölgesel yönetimlerin daha az ile daha çok ‑ ve daha iyi ‑ yapmaları gerektiği anlamına geliyor. İşte bunu dikkate alarak OECD Konseyi, Mart 2014'te Yönetim Kademeleri arasında Etkin Kamu Yatırımları üzerine Tavsiye Kararı kabul etti. Tavsiye kararında yer verilen ilkeler, yönetimlerin kamu yatırım kapasitelerinin güçlü ve zayıf yanlarını değerlendirmelerine ve iyileştirme için öncelikleri belirlemelerine yardımcı olacaktır.
• Ulusal ve bölgesel/eyalet yönetimleri, daha etkin metropol yönetişim çözümlerinin ortaya çıkmasının desteklenmesinde önemli bir rol oynayabilir. Ortak eylem önündeki engeller sık sık önemli boyutlarda olup, büyük bir kentsel alan ya da bölgedeki tüm belediyeler işbirliğinden kazançlı çıkacak olsa da aralarından hiçbiri gerekli bilgileri toplama, başkalarını seferber etme, vb. masraflarını üstlenmek için gerekli kapasite ve teşviklere sahip olmayabilir.
• Metropol alanların daha iyi yönetişiminin bir yandan da ulusal düzeyde kentler için daha büyük ölçüde bir politik tutarlılık ile desteklenmesi gerekiyor. Geleneksel olarak, sınırları belirli ulusal kent politikaları mevcut olduğunda bunlar genellikle dar bir şekilde çizilmiş ve potansiyelden çok, sorunlara odaklanmıştır. Kentsel gelişim için muazzam etkilere sahip başka birçok politika, hiçbir zaman “kentsel bir mercek” altında görülmeyebilir. Kentlere doğru bir yaklaşımda bulunmak isteyen yönetimlerin çok daha geniş bir kentsel politika vizyonu geliştirerek, kentlerin yüz yüze bulunduğu sorunları bütünsel bir şekilde ele almaya yönelik sektörler arası stratejiler oluşturmaları gerekiyor.